Syndanna fyrigeving

Pinkuskaldsøga um Jógvan og avbjóðingar hansara við kærleikanum

eftir Elina Brimheim Heinesen

Hetta er søgan um 38 ára gamla Jógvan og avbjóðingar hansara við kærleikanum. Jógvan er eitt sindur av einum serlingi. Hann býr heima hjá foreldrunum enn, har hann verður yvirforkelaður – serliga av mammuni. Jógvan gongur ílatin, sum menn gjørdu tíðliga í 60’unum í farnu øld, og so elskar hann kontri-tónleik og sín gamla, amerikanska veteranbil, ið hann hjúklar um, sum var bilurin eitt pinkubarn. Hann arbeiðir á Skipasmiðjuni og droymir um at vera ríkur og liva eitt heilt annað lív. Men ein dagin møtir hann ungu donsku kvinnuni Katju – og hetta vendir upp og niður á lív hansara.

Innihald

Kapittul 1 – Jógvan og familja hansara

Kapittul 2 – Jógvan og kenningar hansara

Kapittul 3 – Jógvan verður forelskaður

Kapittul 4 – Jógvan keypir ein kjóla

Kapittul 5 – Jógvan drekkur Katju fulla

Kapittul 6 – Jógvan snýtir mammu sína

Kapittul 7 – Jógvan hittir Hjalmar

Kapitul 8 – Jógvan livir harralív

Kapittul 9 – Jógvan fær ein skelk

Kapittul 10 – Jógvan hittir Katju aftur

Kapittul 11 – Jógvan finnur frið

Kapittul 12 – Jógvan fær tveir kvøkkir

Viðmerking høvundins

---

Kapittul 1 – Jógvan og familja hansara

Í einum litríkum grannalag í gomlu Havnini standa eini lítil gul hús av betongi við reyðum vindeygum og ljósagrønum blikktaki. Har búgva hjúnini Marin og Hans Petur Joensen saman við einasta vaksna soni teirra, Jógvani, og ommu hansara Jovinu.

Onkur viJógvan er ein heldur forkelaður og sjálvsøkin ótangi. Hóast hann er vorðin 38 ára gamal, býr hann heima enn. Hann tímir rætt og slætt ov illa at klára seg sjálvan. Hann hevur sína lítlu íbúð í kjallaranum hjá foreldrunum, har hann býr ókeypis.

Jógvan etur í køkinum uppiá hjá mammu síni hvønn dag. Hvønn morgun, áðrenn Jógvan fer til arbeiðis, fær hann morgunmat frá mammuni. Jógvan fer eisini heim á døgurða at fáa sær at eta, eins og flest Havnarfólk gjørdu fyrr í tíðini. Heima hjá teimum hevur tíðin næstan staðið í stað, so heiti maturin stendur klárur til hansara á borðinum akkurát kl. 12.20, tá útvarpstíðindini byrja.

Mamma Jógvan, Marin, er 68 ára gomul. Hon er ein prátingarsom, elskulig og móðurlig lítil kona, sum heldur, at sonur hennara er tað besta, sum er hent her í verðini. Øll tíðin hjá Marini fer við at taka sær av Jógvani og skirvisliga manni sínum, Hans Peturi, umframt av gomlu vermammuni, Jovinu.

Pápin Hans Petur er 72 ára gamal og hypokondari. Hann er ikki minni elskuligur, men sigur ikki so nógv annað enn, at hann hevur tað ikki so gott. Hann orkar ikki nógv annað enn bara at sita frammanfyri sjónvarpinum og lesa vikubløð og annað tílíkt.

Omman Jovina er ein heldur serlynt dama, sum fyllir nógv í rúminum, har hon er. Hon er 94 ára gomul og púrasta klár í høvdinum. Beinini eru tó nakað vánalig, so hon situr í kamarinum hjá sær við síðuna av køkinum mestu tíðina, har hon nýtir at roykja cigar og leggja kabalur umaftur og umaftur. Tá hon ikki ger tað, blandar hon undarlig urtakrem ella lesur í einari gamlari læknabók frá fyrru helvt av 20. øld.

Jovina hevur svørt og skyggjandi eygu, við myrkabrúnum rondum rundan um eyguni. Hárið er langt og flættað í eina langa, tunna flættu, sum er vundin um høvdið, hildin uppá pláss við hárnálum og einum hárneti. Jovina líkist einum sigoynara, tí hon er myrk í húðini og fær verdóttrina Marina til at lita sær hárið svart einaferð um mánaðin.

Sagt verður um hana, at hon dugir meira enn at mæta sær. Hon fær ofta vitjan av eldri konum. Tær teska spakuliga saman aftanfyri afturlatnu kamarsdyrnar. Marini dámar lítið loynivirksemið hjá Jovinu. Hon heldur tað vera eitt sindur óhugnaligt. Men tær eldru konurnar halda, at Jovina onkursvegna hevur gagnliga ávirkan á heilsustøðuna og vælveruna hjá teimum og fara so væl nøgdar út aftur.

—

Jógvan arbeiðir sum sveisari á Skipasmiðjuni. Hann heldur sjálvur, at hann er skaptur til okkurt størri enn at vera sveisari og hevur lyndi til at blása seg upp. Starvsfelagar hansara, sum ikki lata seg lumpa av hansara kávalótum, arga hann.

– Nú? Klókasti maður á vertshúsinum, siga teir við hann.

Jógvan argast av teimum, men roynir ikki at latast um vón. Men tá hann kemur heim, fáa foreldrini av at vita. Hann er ongantíð komin ordiliga burtur úr uppreistraraldrinum.

Men við ommu sína er Jógvan altíð blíður. Hann er góður við hana, hóast hann óttast hana eitt sindur. Omman heldur eyga við øllum, sum fer fram í køkinum úr seingini hjá sær, haðani hon hevur gott útsýni gjøgnum opnu kamarshurðina.

Onkuntíð, tá Jógvan er óargiligur við foreldrini og fer um mark, harkar omman og hyggur hvassliga at honum úr kamarinum. Tá skundar hann sær at gevast.

Jógvan er eisini góður við svørtu kettuna Bellu, ið mest heldur til inni hjá ommuni – eisini hóast Bella til tíðir hevur tað við at fýsa eftir honum og klóra hann, tá hann kínir henni ov nógv.

Marin vaskar øll klæðini hjá soninum og ruddar og vaskar í hansara altíð óruddiligu íbúð. Jógvan ansar ikki hennara stríð og virðismetir tað heldur ikki. Hann er vanur við at vera forkelaður, blakar klæðini og skógvarnar, har tað passar honum og roykir Cecil og stroyur øskuna allastaðni. Fimm minuttir eftir, at mamman hevur verið og ruddað og vaskað upp og niður, er alt næstan líka óruddiligt og skitið aftur.

Hin vegin, so gongur Jógvan sera høgt uppí sjálvur at síggja so reinur og nossligur út sum gjørligt. Hann verður firtin inn á mammu sína, um hon ikki hevur vaskað og strokið ta røttu skjúrtuna, hann nú ætlaði sær at fara í.

Jógvan gongur høgt uppí sína útsjónd. Tað er bara, tá hann er til arbeiðis, at tað ikki rættiliga ber til hjá honum at vera so reinur og nossligur – ella tá hann er í garasjuni og arbeiðir uppá sín elskaða amerikanska veteranbil, ið hann pussar og fer við, sum var bilurin eitt lítið pinkubarn. Men tá hann ikki smáputlar við bilin, stendur hann frammanfyri speglinum so ofta, hann kann, og smáputlar við seg sjálvan. Hann lyftir vektir og hevur keypt sær útgerð at venja við heima.

Klædnastílurin hjá honum svarar bara ikki heilt til tað, sum er uppi í tíðini. Jógvan klæðir seg heldur gamalsligt. Hann gongur í klæðum, sum vóru tíðarhóskandi langt áðrenn, hann var føddur, men hann leggur líka í, at tað ikki er á móta. Hann heldur seg rigga stak væl.

—

Jógvan hevur onga fasta unnustu. Ikki tí hann ikki kann skora damur. Hann sær ikki ringast út, og hann er t.d. rættiliga hárfagur. Hárið er myrkt, tjúkt og sunt, og hann hevur næstan eingi grá hár. Og so er hann heldur ikki feitur, sum so mangir menn í hansara aldri eru vorðnir. So heilt óeiggiligur er hann ikki.

Marin hevur altíð onkra umbering fyri sonin, tá fólk spyrja, hví hann ikki hevur funnið sær eina unnustu enn.-

Jógvan vil ikki gifta seg, tí hann hevur ongan hug at binda seg, sigur hon avgjørd.

– Hann vil hava sítt frælsi. Ung nú á døgum… sigur hon og smílist so fitt, at fólk hava ikki hjarta til at fara longur inn í evnið.

Men veruliga orsøkin til, at Jógvan hevur lítlan hug til at finna sær eina dámu og flyta heimanífrá, man heldur vera tann, at mamman jú ger alt fyri hann. Foreldrini krevja einki av honum. Hann hevur ongar royndir gjørt sær sum sjálvstøðugur maður, og tí er hann enn alt ov óbúgvin til at kunna fara inn í nakað parlag við teimum skyldum, ið fylgja við tí.

Jógvan ropar og prumpar hart og heldur tað verða megakul. Í heila tikið er hann rættiliga barnsligur. Og hann hevur tað fínt við at vera tað. Hann hevur ongar ætlanir um at broyta seg sjálvan. – Boys will be boys, sum hann sjálvur sigur.

---

Kapittul 2 – Jógvan og kenningar hansara

Tá Jógvan fer í býin, er hann í góðum lag og prátar við fólk alla tíðina – bæði fólk, hann kennir, og fólk, hann ikki kennir. Ofta lýgur hann. Mest um síni egnu roysnisverk, tá hann fiskaði rækjur við einum stórum trolara bæði í Grønlandi og í New Foundlandi og tjenti nógvar pengar. Í veruleikanum var talan um nakrar fáar túrar við einum lítlum línubáti, sum fiskaði norðanfyri Føroyar – als ikki nakað at gerast ríkur av.

Jógvan er í heila tikið sera upptikin av dreyminum um nógvar pengar. Men hann dugir ikki at spara pengar upp. Hann blakar pengar burtur til høgru og vinstru beinanvegin, hann fær hendur á teimum. Hann letst at eiga eina rúgvu av pengum og roynir altíð at keypa sær vinir. Hann erpar sær við sínum stóra potensforleingjara av einum amerikanarabili og gólar og skrøggar, har hann kann. Men tað kann hann bara, tí hann býr heima hjá foreldrunum, sum gjalda mestsum allar rokningar fyri hann.

Hin vegin er altíð lív og rok, har sum Jógvan er, tá hann fer í býin. Jógvan elskar at fara í býin í vikuskiftunum og at dansa til tónleik, sum helst skal vera frá 60’unum og kanska 70’unum. Og hann elskar at spæla kontritónleik á sínum risastóra stereoanleggi í bilinum.

Í vikuskiftinum gongur hann á Essabar, har bygdafólk ofta savnast, og so keypir hann øl til eitt harkalið av dreingjum, nógv yngri enn hann, og bjóðar teimum at koyra biltúr við sær kring um býin í hansara stóra amerikanarabili, hóast tað langt síðani er farið av móta at koyra biltúr. Men bygdadreingjunum dámar væl.
18 ára gamli grannadrongurin, Ragnar, er fastur privatsjafførur hjá Jógvani. Hann hevur nýliga fingið koyrikort og vil heldur koyra bil, enn at drekka seg fullan saman við hinum. Jógvan hevur ilt við at lata Ragnari billykilin til sín elskaða bil, men hugurin at ballast vinnur á stúranini um bilin. Tað er eisini nokkso praktiskt, at Rani býr beint við síðuna av Jógvani, og altíð er klárur at vera privatsjaffør.

Dreingirnir hanga út gjøgnum bilvindeyguni, meðan kontritónleikurin dundrar úr yvirvaksnu hátalarunum í bilinum, og teir flenna og geyla eftir teim “gudiligu”, sum teir siga, ið halda útimøti fyri at frelsa glataðar sálir eins og tær hjá teimum.

Onkuntíð vilja ungu dreingirnir heldur hoyra tungmálm enn kontri. Teir fáa náðiligast loyvi til tað av og á, men bara um teir sjálvir hava fløgu við, tí Jógvan hevur einki stikk til geymar í bilinum, sum aðrir bilar nú á døgum hava. Og dreingirnir sleppa heldur ikki at spæla sínar fløgur uttan eitt heitt kjak við Jógvan um tónleikasmakk fyrst. Jógvan kann vera treiskur, sera treiskur – serliga tá tað kemur til tónleik, og tað hendir meira enn so, at heitu kjakini enda við, at teir næstan fara upp at sláast.

Jógvan spælir klókur fyri unga harkaliðnum. Honum dámar væl at vera tann elsti, sum kann reypa sær av væl fleiri lívsroyndum, enn teir hava. Dreingjunum dáma væl Jógvan – ikki tí hann oysir av sínum lívsroyndum, men tí hann eigur tann serstaka vælpussaða amerikanarabilin – og tí teir fáa ókeypis øl frá honum, sjálvandi. Jógvan skorar sær nøkur bílig poeng á tann hátt.

Men so er hann eisini noyddur at vísa, at hann er við uppá tað ringasta. Teir ungu bjóða honum t.d. hash, og Jógvan heldur tað bara vera spennandi. Teir parkera bilin við Boðanes og ganga oman til grýtuta økið út móti sjónum at seta seg, har eingin sær. Har roykja teir sær eina chillum. Jógvan roykir við, og teir standa har og glana út á sjógv í einum tjúkkum roykskýggi og fáa gríniflipp. Serliga Jógvan.

—

Jógvan skorar damur, sum sagt, men oftast bara gentur, ið halda lítið um seg sjálvar og tí tráa eftir mannligari viðurkenning meira enn aðrar gentur, ið hava sunt sjálvsálit og tí ongan tørv hava á, at menn vátta tær í, at tær eru nakað verdar. Gentur, sum kenna seg lítisverdar, lata seg lættari lumpa av skrøgginum hjá Jógvani. Serliga tær genturnar, ið hava fingið sálarligar snuddir sum smágentur, og tí hava lyndi til at knýta seg til menn, ið fara meir ella minni illa við teimum. Tí hendir tað meir enn so, at Jógvan fær onkra dámu heim við sær, hóast hann als ikki er serliga fittur við tær, so skjótt hann hevur sannført tær um at koma við sær.

Jógvani dámar best at leggja tær niður í bilinum úti í garasjuni, tá Ragnar hevur koyrt tey heim, hevur sett bilin og er farin heim til sín.

Jógvani dámar eisini best, at tað hendir, meðan “I Can’t Stay Mad At You” – eitt kontrilag við Skeeter Davis – spælir í anlegginum. Stoytirnir ganga í takt við tónleikin, samstundis sum hann fær sær ein slurk av reinum vodka av og á.

Oftast nær hann ikki heilt at fullføra eina samlegu, áðrenn hann hoknar saman omaná gentunum og sovnar. Summar gentur eru fittar at royna at vekja hann og hjálpa tí hálvgun avdotna Jógvani inn í song. Færri eru nóg treiskar til at vera verandi hjá honum alla náttina.

Oftast er tað tann runda Dora við bleiktum hári, sum heldur ógvusligu snorkanina og rama sprittuta kropssluktin hjá Jógvani út heilt til tann ljósa morgun. Dora tilbiður Jógvan, men Jógvan leggur einki í hana. Hon er ein sjálvfylgja fyri hann, eins og so mangt annað.

—

Marin gevur sínum hundasjúka soni morgunmat á seingina sunnudag, tá hon kemur heim úr kirkju. Tá er Dora farin avstað aftur.

– Tú skuldi vitað, hvussu góð gudstænastan var í dag, Jógvan! sussar mamman.

– Ja, sikkurt, sigur Jógvan líkaglaður.

– Og har vóru so nógv fólk… Veitst, hvør var har…? Hann sjálvur vinmaðurin hjá tær, Sofu…

– Nei, og eg vil heldur ikki vita tað! avbrýtur Jógvan hana hvassliga.

– Ojøsus, jaja, Jógvan. Men hevði tú vitað, hvussu áhugaverd prædikan var. Eg haldi, at prestur er so klókur… og so fittur eisini og….

– Mammaaaaa! Halt nú kjaft eina løtu! Eg tími ikki at hoyra uppá teg. Far av fananum til úr mínum kamari! ýlir Jógvan.

– Ojé, ojé… tú ert ikki í góðum lag í dag, sigur Marin og bakkar so eyðmjúk út gjøgnum hurðina.

– Nei! sigur Jógvan firtin og sendir eyguni eftir mammuni, sum letur hurðina spakuliga aftur.

—

Jógvan hevur ongar veruligar vinir. Hann er í grundini rættiliga einsamallur, hóast hann altíð er saman við nógvum fólki. Einaferð í sínum heilt ungu døgum, hevði hann ein vin, sum æt Sofus Petersen. Tað var hann, mamma hansara sá í kirkjuni.

Sofus fekk góða útbúgving sum løgfrøðingur og er vorðin ein fínur maður. Hann verður ofta intervjúaður í miðlunum. Foreldrini hjá Jógvani hámeta Sofus. Og mamma Jógvan droymir:

– Jógvan góði, hví bjóðar tú ikki gamla vini tínum, Sofusi, heim til okkara at eta døgurða. Tit vóru SO væl… sigur hon, tá Jógvan kemur upp í køkin.

– Halt nú munn, tín tápuliga gamla kelling… tú veitst ikki ein lort um nakað sum helst! fýsir Jógvan eftir henni.

Av og á koyrir Jógvan einsamallur seint um kvøldið framvið húsini, har sum barndómsvinurin býr. So steðgar hann á eitt bil og situr úti í myrkrinum og starir øvundsjúkur inn gjøgnum tey stóru, ljósu vindeyguni og eygleiðir barndómsvinin liva tað góða lívið saman við konu síni og børnunum. Jógvan torir ongantíð at fara inn og koyrir so nakkalangur avstað aftur – sníkir seg burtur, sum tjóvur á nátt.

---

Kapittul 3 – Jógvan verður forelskaður

Ein dagin, tá Jógvan er á veg aftur til arbeiðis aftan á døgurða, hittir hann Ragnar uttanfyri fínu kaféina Paname á Vaglinum. Meðan teir práta hyggur Jógvan inn gjøgnum vindeygað á kaféini og fær eyga á eina ljóshærda, sólbrenda gentu, ið situr har inni. Hon sær heilt øðrvísi út, enn tær genturnar, sum Jógvan plagar at skora. Meðan Jógvan tosar við Ragnar, eygleiðir hann ta sera prátingarsomu gentuna, sum situr við eitt borð við vindeygað saman við eini aðrari gentu, ið ikki tykist at klíva í tvey.

Jógvan gerst forvitin og sigur við Ragnar:

– Skulu vit ikki fara inn her?

Ragnar hyggur undrandi at Jógvani.

– Á Paname? Tað er ikki eitt stað, tú plagar at vitja… Skalt tú ikki til arbeiðis?

– Jú, men vit kunnu gott náa ein kaffimunn, sigur Jógvan, og Ragnar fylgir trúliga Jógvani inn á kaféina.

Teir keypa sær hvør sín kaffikopp og seta seg við borðið yvir av borðinum við vindeygað, har tann ljóshærda og hin tigandi gentan sita, soleiðis at teir síggja í vangarnar á teimum. Jógvan hoyrir, at tann ljóshærda tosar danskt, og at hon kallar hina gentuna sína “grankusine”.

Jú meira hann hyggur at donsku gentuni, jú býttari gerst hann av henni. Hann tosar við Ragnar og reypar eitt sindur harðari enn vanligt í vónini um, at hon skal leggja merki til hansara.

– Ragnar, veitst tú hvussu nógv kilo eg lyfti í dag? Ja, altso, bænkpress.

– Nei? sigur Ragnar.

– 100  kilo. Akkurát sum einki.

Ragnar nikkar viðurkennandi, men tað eydnast ikki at vekja ans hjá gentunum yvirav.

Eftir eina løtu reisist tann danska og fer avstað og letur sína “grankusine” sita eftir. Men áðrenn hon fer út sigur hon:

– Okay, så ses vi bare her i morgen. Samme tid, ik?

Teir báðir, Jógvan og Ragnar, fara eisini. Jógvan má skunda sær til arbeiðis fyri ikki at vera ov seinur.

—

Dagin eftir fer Jógvan aftur á kaféina Paname um somu tíð, hesaferð einsamallur, og píkasjey, tá er hon aftur har saman við “grankusinuni”. Hesaferð setir hann seg, so hon sær beint á hann, men hon sær hann kortini ikki. Eina lítla løtu seinni er hon og “grankusinan” farnar. Og Jógvan skundar sær nakkalangur aftur til arbeiðis.

—

Triðja dagin fer Jógvan aftur á kafé. Nú hevur hann góða tíð, tí hann hevur tikið sær nakrar avspákingartímar. Skuldi hann verið so heppin, at hon kemur aftur á kaféina? Hann er vónbrotin, tá hann sær, at hon ikki situr við vindeygað, har hon sat hinar dagarnar. Hann steðgar á, áðrenn hann fer inn og biðjur eina lítla bøn innantanna um, at gentan kemur aftur í dag. Og so setur hann seg at bíða.

Ein tími gongur. Tveir tímar ganga. Servitrisan aftanfyri diskin byrjar at undra seg, tí Jógvan keypir ein kaffikopp fyri og annan eftir. Hann situr og ristir ótolin við knøunum og ilskast eitt sindur, tá onnur seta seg við “hennara borð”, men tað lætnar fyri honum, tá tey fara avstað aftur, tí hann heldur, at hon líkasum eigur hatta borðið.

Tá knappir tríggir tímar eru farnir, og hann er líka við at geva upp og fara avstað, kemur Katja mín sann! Nú er hon einsamøll og hevur fleiri innkeypsposar við. Hon hevur verið og keypt eina rúgvu bæði frá Öström og Guðrun & Guðrun.

Katja setir seg við sama borð sum hinar dagarnar, sum lukkutíð er tøkt. Hesaferð møtast eyguni hjá henni og Jógvani stutt, og hon smílist til hansara. Tað gevur honum dirvi. Hann mannar seg upp,  fer yvir til borðið hjá henni, júst tá hon er í ferð við at reisa seg upp – helst fyri at keypa sær okkurt. Men hon steðgar á, tá Jógvan vendir sær til hennara.

– Kan jeg byde på en øl eller en kaffemund eller noget andet? sigur Jógvan á ljómandi gøtudonskum. Hann smílist um alt fimmoyrað.

Hon er líka við at rista á høvdinum, men so steðgar hon á og hyggur metandi at Jógvani. Tað tykist, sum hon skiftir meining, tí brádliga nikkar hon. Hon heldur tað ivaleyst vera forvitnisligt at tosa við ein ektaðan lokalan føroying við so sjarmerandi og forkunnugum málburði.

– Jamen, jeg siger da ikke nej tak til en kop café latte, sigur hon og setir seg niðuraftur. – Jeg er megatræt efter at have vandret fra den ene forretning til den anden hele dagen. Så tusind tak. Jeg trænger virkelig til det.

Jógvan fer beint yvir til diskin at bíleggja. Hann keypir eisini sær sjálvum ein café latte, hóast hann aldrin hevur droymt um at smakka tað áður. Tað tekur eitt langt og eitt breitt, áðrenn krússini eru klár, so Jógvan stendur og tritlar á beinunum og skeitir yvir at Katju allatíðina. Hann vinkar av og á til hennara, stúrin um, at hon kanska fer at reisa seg upp og fara, áðrenn hann nær at koma við krússunum. Men nei. Hon verður sitandi, líka til hann kemur yvir aftur.

– Gør så vel, sigur Jógvan.

– Jamen dog! Tusind tak skal du have, sigur hon.

– Det er ikke noget at takke for, heldur Jógvan fyri.

– Jo, det er det da! Jeg må hellere præsentere mig. Jeg hedder Katja, og hvad hedder du så?

– Jeg hedder… bare Jógvan Joensen.

– Bare?

Katja flennur.

– Erik? Van Joensen?

– Nej! Jógvan…!

– Jegg … van?

– Ja, J-Ó-G-V-A-N – det udtales bare Jeggvan.

– Det er vist et meget færøsk navn, er det ikke?

– Jo, det tror jeg nok, sigur Jógvan ivandi.

– Jeg kan nok ikke finde ud af at udtale det helt rigtigt, sigur hon og sendir honum eitt stórt smíl.

– Det gør ikke noget, svarar Jógvan, sera hugtikin av flottu hvítu tonnum hennara.

– Hvad laver du så, Jeggvan.

Jógvan drálar.

– Nej … ikke noget…? svarar hann endiliga.

– Ikke noget? Er du arbejdsløs?

– Nej, nej, nej… jeg arbejder på skibesmedjen…

– Hvaffornoget…?

– Her ovre, hvor vi laver skibe…

– Nååå, skibsværftet!

– Ja, jeg er formand der. Ellers er jeg lige kommet i land, ved du… jeg har sejlet som skipper på en rejetrawler. Oppe i Grønland…. Gode penge, det kan jeg sige dig!

– Nåh… En rigtig færøsk sømand, forstår jeg, sigur Katja og leggur høvdið á skrá.

– Ja, det kan man vist godt sige, sigur Jógvan og fattar sær á.

– Hvorfor er du så her på Færøerne, når du kan tjene gode penge i Grønland, spyr Katja forvitin. Jógvani dámar illa spurningin og smekkar bara til.

– Nej, nu ville jeg bare hjem. Jeg har tjent nok penge… for en tid. Men hvad laver du? spyr hann fyri at avleiða.

– Jeg arbejder på et reklamebureau í København som AD’er.

Tað ljóðar sera fínt i oyrunum á Jógvani, sum ikki ánar, hvat ein AD’ari er, so hann skundar sær at tosa um okkurt annað.

– Å…ja… okay? Hvad laver du så på Færøerne?

– Det er ikke nogen rejse i forbindelse med arbejde eller noget. Jeg har faktisk færøske aner, og så så jeg en artikel i Politiken om Færøerne og fik bare så meget lyst til at tage afsted for at besøge mine forfædres land. Ja, tænkte bare at give mig selv en fødselsdaggave og rejse væk her og nu. Væk fra larmen og bilosen i København.

– Fødseldag? spyr Jógvan forvitin.

– Ja, jeg blev 29 i sidste uge. At tænke sig… 29, du! Huhh… Næsten oppe at kysse de 30… Er det noget at fejre, hva?

– Ja, hvorfor ikke… du ser jo meget yngre ud.

– Åh, det er sødt sagt. Tak. Sandheden er, at jeg trængte bare til et pusterum fra arbejdet, sigur hon og suffar. – Jeg har altid hørt så meget om disse mærkelige, stormomsuste øer i Nordatlanten, hvor min abbi voksede op. Men jeg har aldrig været her før.

– Bor du hos din abbi?

– Nej, han er død forlængst. Men hans yngste søster lever, så jeg bor hos hende – her i Tórshavn, altså på Argir. Nu har jeg været her en uge, og jeg skal hjem på søndag.

– Søndag? sigur Jógvan og ljóðar vónbrotin.

– Ja, og du kan tro, jeg har nydt det. Jeg er så overrasket over folks åbenhed og den gæstfrihed, jeg har mødt på Færøerne – for ikke at tale om jeres megaflotte natur! Ej, altså!

Jógvan lurtar eftir orðafloyminum hjá Katju og heldur hana vera heldur løgna, men hann er kortini púra burtur í serliga vakurleika hennara, og í, at hon er so øðrvísi. Hon hevur eitt undarligt árin á hann, tí hatta við tí vanliga reypinum riggar ikki ordiliga við henni. Hon er alt ov fín til slíkt. Haraftrat er hann heldur ikki so øgiliga stívur í donskum. Men Jógvan kennir ikki so nógvar aðrar mátar at gera seg upp fyri konufólki, so hann roynir at reypa tað, hann kann.

—

Nú gongur tann runda avbleikta Dora uttanfyri. Hon er saman við eini klænari vinkonu við longum myrkum hári og einum stórum múlatrútnum munni mitt í einum sera hvítum andliti. Dora hyggur inn gjøgnum stóru vindeyguni í kaféini og sær Jógvan sita har saman við Katju. Hon kvøkkur við. Hon sær beinanvegin, at Jógvan er burtur í donsku gentuni. Dora og klæni fylgisneyti hennara koma beint inn í kaféina, og Dora gongur so avgjørd og so týðiliga og sjónskt sum gjørligt framvið tey bæði og heilsar uppá Jógvan, sum nóg illa varnast hana.

Tær seta seg niður eitt stað, har sum Dora tryggjar sær, at Jógvan sær hana. Og so roynir hon á ymsan hátt at fáa hann at varnast hana, uttan at øll onnur varnast hana eisini. Hon blunkar til hansara og hálar kjólan eitt sindur longur upp, so lørini síggjast betur.

Katja situr við rygginum til Doru og sær einki. Men Jógvan sær bara Katju. Til sína sorg, sær Dora, hvussu Jógvan bráðnar alt meira í Katjusa nærveru.

—

Tá Katja og Jógvan hava drukkið upp, spyr Jógvan:

– Må jeg byde på en kop mere?

– Nej, tak, Jeggvan, det er meget sødt af dig, men nu skal jeg altså gå, sigur hon og ressast. Jógvan verður fjálturstungin. Hann er ikki klárur at siga farvæl longu.

– Jeg kan godt køre dig, hvorhen du vil, skundar hann sær at siga. – Jeg har en lækker bil.

– Nej, min ven, det behøver du ikke. Jeg klarer mig.

– Men det vil jeg gerne. Du siger bare til, hvor du vil hen.

– Hmmm… Er du sikker?

– Ja, helt hundrede procent.

Katja hyggur gjølla at Jógvani og verður samd við seg sjálva um, at hann sær meinaleysur út, so tað man fara at ganga. Hvat kann annars henda her í lítlu Havnini? Hon hevur hoyrt, at Føroyar helst eru eitt tað tryggasta staðið at vera í heiminum. Tað er væl ikki vandamiklari at koyra við honum enn at koyra í einum taxabili. Og so hevur hon eisini gingið á skeiði og lært sjálvverjukynstur, so hon skal nokk klára at verja seg, skuldi hann víst seg ikki at vera so ósekur kortini.

– Jamen, så okay da. Jeg skal bare hjem til Argir – eller hvordan man nu udtaler det, fnisar Katja. – Jeg ville have taget en taxa derud med alle de her besværlige  indkøbsposer. Men okay, når du nu tilbyder at køre mig, så sparer jeg da de penge.

So reisast tey, og Jógvan fer út saman við Katju. Dora sendir síni vátu, ásttiknu eygu eftir rygginum á Jógvani. Og vinkonan uggar ta sorgarbundnu Doru.

—

– Er det virkelig din bil, sigur Katja, tá hon sær amerikanaramonstrið hjá Jógvani á Skálatrøð og flennur hjartaliga. Jógvan er eitt sindur óvissur, um hann skal vera stoyttur ella taka tað sum eitt komplimang.

– Sådan en har jeg aldrig nogensinde kørt med.

Tá Jógvan og Katja sita í bilinum, spyr hann hana.

– Jamen, hvis du ikke skal noget andet, så kan jeg godt køre dig bare en lille omvej op på Hammeren på Argir, så du kan nyde turen og se lidt af Tórshavn.

– Hammeren?

– Ja, det er lige op over Argir – du ved, længere oppe på fjeldet. Der er en god udsigt der.

Jógvan sendir henni sítt allarfittasta smíl. Katja er heldur ivasom eitt lítið bil, men sigur so:

– Okay, jeg er frisk.

Hon heldur tað vera eitt sindur stuttligt at verða kurtiserað av einum – fyri henni – heldur frumkendum, bygdasligum føroyingi. Jógvan livnar eitt sindur upp og setur eina romantiska kontriplátu í anleggið.

– Nej, hvor cool, sigur hon. – Rigtigt amerikansk!

—

Tey koyra gjøgnum Vesturbýin og niðan fram við býlinginum Undir Kongavarða og til parkeringsplássið uttanfyri dagstovnin á Hamarinum. Har fara tey úr bilinum fyri at hyggja at sólini seta handan fjøllini í útnyrðingi vestan.

– Hvor er der bare flot! Wow…

Katja er full í lovorðum um Føroyar. Jógvan kveitir í loyndum at henni alla tíðina, men Katja leggur ikki rættiliga merki til tað. Hon er burtur í útsýninum og náttúruni kring tey. Hvørja ferð Jógvan roynir at nærkast henni, prátar og sussar hon so nógv, at hann má geva upp.

– Nogen burde virkelig bruge det her sted som en flot location til en eller anden film! Det er bare VILDT fedt! Ej, altså, Torshavn er bare sådan en sød lille mini-by, og naturen omkring er bare så barsk og rå i forhold til i Danmark….! sigur hon á rótkeypmannahavnskum.

—

Jógvan koyrir hana at enda heim. Tá bilurin steðgar uttanfyri portrið, har sum Katja gistir, lenar hon seg yvir móti Jógvani, klemmar hann og mussar hann á kjálkan.

– Ej, Jeggvan altså. Tusind, tuuuusind tak for din fantastiske venlighed.

Jógvan rodnar, smæðin av hesum óvæntaða og knappliga klemmi. Tað kennist løgið hjá honum, tí hann er vanur við, at tað er hann, ið stýrir, tá talan er um kropsligan nærleika. Hann veit ikki, at tað er vanligt fyri keypmannahavnarar at klemmast og mussa á kjálkar, uttan at nakað meira liggur í tí. Hetta er ikki nakað, Jógvan er vanur við, so hann leggur nakað heilt annað í tað, og hugsar, at hon man vera nakað áhugað í sær.

Katja loypur skjótt úr bilinum og fer inn til sín sjálvs, áðrenn Jógvan nær at gera ella siga nakað. Beint áðrenn hon letur hurðina aftur, snarar hon sær eitt sindur á, sendir honum eitt smíl og eitt lítið vink. Hjartað í Jógvani loypur eitt slag um.

---

Kapittul 4 – Jógvan keypir ein kjóla

Jógvan koyrir heim. Hann blakar seg niður á beinkin við spísiborðið í køkinum. Hann er glaður, tá Marin setur drekkamunn og vaflur á borðið til hansara.

– Túsund takk, mamma. Fitt av tær at geva mær drekka.

Marin hyggur ovfarin at soni sínum. Hann hyggur fyrst so vinaligur at mammu síni, og so hyggur hann droymandi út í luftina.

– Mammusa vaflur eru tær bestu! sigur hann burturblíður.

Marin undrast stórliga á hansara óvæntaða mildleika og blídni. Men so nikkar hon fyri seg sjálva og fer smágnisandi inn til pápan í stovuni og sigur við spakuligari rødd, so Jógvan ikki skal hoyra tað i køkinum.

– Nú rokni eg við, at tað má vera hent, Hans Petur. Jógvan man hava funnið sær eina fitta gentu. Kanska fer neyðardýrið hjá okkum endiliga at fella til ró?

Hans Petur nikkar, smílist og ætlar at reisa seg upp, men so sessast hann aftur og suffar.

–  Oy, ryggurin, ryggurin, eymkar hann seg.

– Sit nú bara í frið, góði. Ikki overvað teg. Tú veitst, hvussu tað er…. sigur Marin og fer eisini inn til ommuna at siga henni frá tíðindunum. Omman hyggur heldur tortrúgvin uppá hana.

– Man tað fara at vera, høhh, sigur omman turrisliga.

—

Jógvan vil fegin seta seg í samband við Katju aftur. Hann finnur telefonnummarið til tey, sum búgva í húsinum, har hann setti hana av, og roynir at ringja til nummarið. Hann tryggjar sær, at hann ringir við loyniligum nummari. Men tá onkur tekur telefonina í hinum endanum, torir hann ikki at siga nakað og leggur rørið spakuliga á aftur.

—

Seinni um kvøldið koyrir framvið húsinum, har Katja gistir, í vónini um at fáa eyga á hana. Men hann sær onga Katju.

—

Fríggjakvøld fer hann í býin sum vanligt. Stórt vónbrot. Eingin Katja. Hann drekkur seg etandi fullan og endar saman við Doru, sum næstan altíð finnur út av, hvar hann fer, tá hann fer í býin. Dora er so findarglað, nú Jógvan tekur hana heim við sær, men Jógvan blakar hana út, tá hann hevur verið í song við henni – í bilinum, sum vanligt.

Tá Jógvan skal lata seg í buksurnar aftur, sær hann, at gamla buksureimin er kvett av um tvøran av sliti.

– Fuck! sigur hann.

—

Dagin eftir – leygardag seinnapart – er Jógvan í SMS fyri at keypa sær eina nýggja buksureim. Í klædnahandlinum rennir hann næstan beint á Katju, sum er á veg út úr einum royndarrúmi í einum vøkrum kjóla. Hon sær fyrst eitt sindur ørkymlað út, tá hon sær hann, men kemur so opinberiliga í tankar um, hvør hann er.

– Hej med dig. Øhh… hvad var det nu, du…

– Jógvan, sigur Jógvan.

– Nå, ja, det var det…. er du her? Jeg skulle bare prøve en kjole, og se, hvordan jeg så ud i spejlet derovre.

– Jeg synes, du ser rigtig flot ud, sigur Jógvan á sínum rama gøtudanska.

Katja hvørvur inn í royndarrúmið aftur fyri at fara úr kjólanum og lata seg í aftur. Jógvan bíðar uttanfyri og ímyndar sær, hvussu hon sær út har aftanfyri forheingið. Hon kemur út aftur við kjólanum hangandi um armin og gerst eitt sindur kløkk av, at Jógvan stendur har enn yviri við kassan. Jógvan hálar straks mappuna fram fyri at gera seg upp.

– Eg vil gjarna betala fyri reimina og fyri kjólan hjá hasi damuni har yviri.

Tá Katja kemur fram at kassanum og vil gjalda, hyggur gentan við kassan ørkymlað at henni.

– Men han har betalt, sigur hon og peikar á Jógvan.

– Nej, det sku’ du da ikke! sigur Katja.

– Jo, nu er det gjort. Så der er ikke noget at gøre.

– Jamen altså, det kan jeg jo ikke tage imod… du må give kjolen til en anden, sigur hon og roynir at geva honum kjólan. Men hann vil ikki taka ímóti.

– Katja, jeg har masser af penge, ved du jo, så det betyder ingenting. Det gør ingen forskel for mig. Så tag den nu bare, reypar Jógvan.

– Ihh, altså… du er en værre én. Okay, Jeggvan, så siger vi det. Men så skylder jeg dig jo penge eller noget…

– Nej, nej, nej, nej, nej… dét gør du ikke. Jeg vil gerne give dig kjolen i fødselsdagsgave, Du sagde, at du lige havde haft fødselsdag!

– Hmmm…. ja, det har jeg jo. Men så må jeg jo bare sige tusind tak.

Jógvan hyggur grundandi at henni og spyr:

– Nå, hva’ så? Hvad skal du lave i aften – det er jo lørdag… så går alle færinger i byen…

– Jeg har en aftale, skundar hon sær at siga.

– Okay?

– Ja, jeg skal i biografen med min grankusine. Og jeg skal faktisk skynde mig, så du må hygge dig… og tusind tak ska’ du ha’ – endnu en gang, ik?

Jógvan er so fjálturstungin, at tað kemur honum ikki til hugs at spyrja: Og hvat so aftaná? Hon er longu farin og smílist fitt langt har yviri til hansara og vinkar. Jógvan er forsyndaður inn á seg sjálvan, at hann blívur so fjáltraður av henni, men nú veit hann í øllum førum, hvar tað ber til at finna hana um kvøldið.

---

Kapittul 5 – Jógvan drekkur Katju fulla

Um kvøldið er Jógvan saman við nøkrum bygdadreingjum frá harkaliðnum, 22 ára gamla Ívar, og 23 ára gamla Andrias – og so tí unga Ragnari, sum koyrir amerikanarabilin. Teir drekka. Jógvan drekkur sær dirvi til. Í kvøld má og skal tað vera. Katja fer jú avstað í morgin.

Teir bíða í bilinum uttanfyri biografin. Katja og “grankusinan” koma út úr biografinum og ganga eftir gongubreytini. Jógvan sær til sína frøi, at Katja er farin í kjólan, sum hann gav henni um dagin. Bilurin hjá Jógvani koyrir fram til teirra og fylgir teimum spakuliga. Jógvan rullar rútin niður:

– Nå, flot kjole, du har på, Katja…

– Ja, synes du ikke, svarar Katja.

– Hvad siger damerne til en lille biltur? roynir Jógvan seg.

Tær flenna bara.

– Hvat sigur sjafførurin um tað? sigur Lydia. Tað er hon, sum Katja rópar “grankusinan”.

– Eg eigi bilin, so eg bestemmi, svarar Jógvan. Tað skilir Katja.

– Nå ja, det er jo din megaflotte bil, Jeggvan, sigur Katja.

– Ja, nemlig! Men hvad siger du så? spyr Jógvan braneggjaður.

– Hmmm…  jeg har ikke tænkt mig at være med til så meget i aften. Jeg skal være frisk til i morgen, for jeg skal jo flyve til København.

Men Jógvan hevur kenning og vil ikki lata seg kýsa. Hann er errin av bilinum og eggjaður av, at Katja rósar bilinum.

– Jamen, netop derfor… Du kan ikke bare tage hjem nu. Du må udnytte tiden, du har tilbage på Færøerne… det er ikke hver dag, man kan køre i sådan en bil… og så her i Tórshavn….

Hann leggur høvdið á skrá og hyggur við biðandi hundaeygum at henni, so hon má flenna.

– Okay… jeg skylder dig også lidt… venlighed for den kjole…

Teir hyggja allir biðjandi uppá hana í bilinum. Katja himlar við eygunum og ristir við høvdinum.

– Men ikke ret længe, sigur Katja og setur seg inn í bilin á baksetrið saman við Jógvani. “Grankusinan”, sum eitur Lydia, fer og setur seg á baksetrið hinumeðin frá.

Jógvan bjóðar teimum snaps. Katja eygleiðir, hvussu snapsurin gongur runt og flennir, tá hon fær bjóðað snapsaglasið:

– Mener du det…. Skal jeg virkelig….?

– Ja, selvfølgelig. Det er lørdag aften, sigur Jógvan bragdligur.

– Okayyy… Ja, når man er blandt indfødte, så må man skik følge eller land fly. Er det ikke sådan, man siger? sigur Katja og tømir glasið í botn. Roðin breiðir seg um andlitið á henni.

Ragnar situr saman við Andriasi framman. Hini fýra sita aftan. Ívar fer beint í holt við at amast uppií Lydiu, “grankusinuni”. Tað sær út til at eydnast hjá honum. Skjótt sita tey og mussast.

Katja prátar so nógv, at tað gongur ikki líka væl hjá Jógvani. Hann bjóðar henni meira snaps, og hon drekkur eins og hini fyri at vera við, meðan hon pjátrar.

—

Tá tey hava koyrt eitt sindur aftur fram, bjóðar Andrias, sum er sera fullur, teimum heim í sína íbúð, og tey koyra heim til hansara. Katja er, beint ímóti síni ætlan, við at fáa góða kenning, og er nú eitt sindur lættari at fáast við. Tey spæla harðan tónleik. Katja gerst alt kátari, og kenningin er vorðin í so góð. Hon tosar allatíðina:

– Åh, nej, det er forfærdeligt, at jeg er blevet så fuld. Jeg skal rejse i morgen, for fanden, sigur Katja fleiri ferðir og flennir, tá tey fara stumblandi inn í kjallaraíbúðina hjá Andriasi.

Hon hevur tað ov stuttligt til at vilja fara. Andrias biðjur hana um ein dans, og tey bæði fara upp at dansa. Eingin leggur merki til, at Lydia og Ívar eru farin beint inn í eitt kamar.

Katja dansar og smýkir sær sum ein ketta, og Jógvan er heilt burtur í henni. Hann verður sjalu inn á Andrias, so hann reisir seg upp og fer inn í millum teirra og yvirtekur dansin. Skjótt dansa tey tætt saman, og Katja fnisar og gnisar. Andrias blakar seg í ein stól og er skjótt sovnaður.

Knappliga sigur Katja, at hon orkar ikki meira.

– Jeg er helt rundt på gulvet. Jeg er nødt til at lægge mig ned, ellers bliver jeg dårlig, sigur hon og leggur seg á sofuna at blunda.

Nú eru tað bara Jógvan og Ragnar eftir í stovuni, sum eru vaknir. Ragnar fer á vesið. Jógvan hyggur at Katju. Nærkast henni og mussar hana blídliga á pannuna. Eggjaður av, at hon onga mótstøðu ger, mussar hann hana á nøsina og so á munnin. Knappliga letur Katja eyguni upp og hyggur beint uppá hann, tortrúgvin. Jógvan hevur seg afturá sum ein flongdur hundur.

Eina løtu er støðan pínlig. Men so kemur Ragnar innaftur. Katja letur sum einki. Men týðiligt er, at nú er hon meira ansin. Jógvan roynir aftur við sínum klombrutu royndum at dára hana, men Katja er óstøðug og hál sum ein állur.

– Nej, ved du hvad. Nu er jeg altså NØDT til at gå. Kan jeg blive kørt hjem, eller skal jeg ringe efter en taxa?

Ragnar, sum er edrúur sigur:

– Jeg har ikke drukket, så jeg kan sagtens køre.

Eingin hugsingur er um at biðja Lydiu, grankusinuna, koma við, tí tað hoyrist á øllum brøgdum, hvat hon og Ívar eru í holtur við inni á kamarinum. So tey trý fara út til amerikanarabilin uttan Lydiu, og Katja setur seg avgjørd á setrið framman við síðuna av Ragnari, sjafførinum. Jógvan má seta seg einsamallan aftanfyri.

—

Tá tey steðga á Argjum uttanfyri hjá Katju, roynir Jógvan at gera eina síðstu vónleysu roynd at vinna hennara tokka.

– Skal jeg køre dig på flogvadlen i morgen tidlig?

– Undskyld, hvad…?

– Jeg mener, til Vágar, hvor flypladsen er.

– Nåh… Vagar! sigur hon og úttalar tað, sum flestir danir gera.

– Nej, tak, jeg har bestilt en taxa…. så det skal du ikke, nej.

– Ved du hvad, Katja? Ved du, at jeg tager til Bahamas på ferie her i vinter, roynir Jógvan seg.

– Jamen, det var da godt for dig, Jeggvan…

– Kunne du ikke godt tænke dig at komme med? Altså, jeg betaler…. Penge har jeg nok af, ved du. Det kunne fandeme være hyggeligt, du… Tænk dig, Bahamas…! Hva? Os to?

Hon ristir við høvdinum og brýtur hann av.

– Nej tak, Jeggvan. Du har gjort min sidste aften på Færøerne til en uforglemmelig aften. Det har været kongefedt! Men der bliver nok ikke noget Bahamas til mig, Jeggvan.

Hon vil bara sleppa avstað og leitar í taskuni hjá sær og gevur honum sítt visitkort.

– Hvis du kommer til København en dag, hva’? Så ved du, hvor du kan finde mig, ik’?

Jógvan er glaður. Hann tekur innbjóðingina bókstaviliga og fatar ikki, at hon bara vil sleppa sær av við hann á lættasta hátt. Hon fer úr bilinum, og hann eygleiðir hennara eiggiliga kropp, har hon fer gangandi í kjólanum, hann keypti henni. Ragnar floytar, tá hon hvørvur inn í húsini hjá abbasystrini, og Jógvan vendir sær á og hyggur misnøgdur at honum.

– Koyr nú bara heim, okay….

---

Kapittul 6 – Jógvan snýtir mammu sína

Dagin eftir stendur Jógvan og hyggur so hugtungur upp í luftina, tá hann hoyrir flogfarið flúgva avstað við Katju við kós móti Danmark. Frá tí løtu er alt galið í Føroyum. Jógvan tímir einki meira. Alt er keðiligt og nakað lort. Tá hann ikki er til arbeiðis, situr hann bara inni í sínari lítlu íbúð og kínir kettuni Bellu, so leingi hon tímir og ikki klórar, og spælir tær mest syrgiligu kontripláturnar, hann eigur.

—

Ein fríggjadag fyrrapart stutt eftir fer Marin inn í SMS. Hon fer í Miklagarð at keypa soninum nakrar pakkar av Cecil og ommuni cigarir. Tá hon skal gjalda, liggja nakrir skava&vinn-seðlar har. Hon hyggur grundandi at teimum. Ungi maðurin við kassan leggur merki til tað og spyr, hví hon ikki bara keypir sær ein. Hon skilir ikki rættiliga, hvat skava&vinn-seðlar ganga út uppá, men hon er fólkalig og av kurteisi keypur hon ein seðil í tí trúgv, at tað er ein vanligur lutaseðil, og at hon nú hevur gjørt eina góða gerð og hevur stuðlað onkrum lokalum ítróttarfelag ella skótarørslu.

Tá Marin kemur heim, leggur hon tann óskravaða skava&vinn-seðilin á spísiborðið í køkinum og fer í holtur við at gera døgurða.

Jógvan kemur sum vant heim at eta døgurða í døgðurðatímanum. Hann líkist einum toruskýggi. Hann sær seðilin liggja á borðinum og spyr mammu sína:

– Hví hundan keypir tú sovorðið forbannað tvætl. Tað plagar tú ikki. Harraguð, spill av pengum, sigur hann og vendir tað hvíta út av eygunum.

– Jamen, góði. Eg vil gjarna stuðla einum góðum endamáli. Og ungi maðurin í kioskini var so fittur, at eg keypti tað bara, sigur mamman.

– Idiot…, fýsir Jógvan og ristir við høvdinum.

Tá tey hava etið, og Jógvan situr og drekkur kaffi, fer hann so burturhugaður undir at skava skava&vinn-seðilin, meðan mamma hansara vaskar upp. Fyrst sær hann talið 500.000 kr., so sær hann talið 500.000 kr. aftur. Nú vaknar hann eitt sindur við. Pápin, sum situr og lesur eitt vikublað ansar ongum. Tá Jógvan fer undir at skava tað síðsta burtur, sær hann fyrst ett fimmtal og so tvey nullir, eitt punktum og… hann skavar skjótt allan tegin og vil ikki trúgva sínum egnu eygum, tá trý nullir aftrat koma undan. Hann blundar og hyggur einaferð aftrat. Jú, mín sann, har stendur 500.000 kr. fyri triðju ferð! Ein hálv millión!!!

Hann rættir seðilin yvir móti mammuni, sum stendur við rygginum móti honum.

– M-m-m-men mamma, tú hevur jú vu….

So brýtur hann seg sjálvan av. Steðgar í rørsluni og hugsar seg um.

– Hvat sigur tú, góði? spyr Marin.

– Nei, einki, sigur Jógvan skjótt og skundar sær at stinga skava&vinn-seðilin í lumman. Hann rennir oman í sína íbúð og setir seg at gløða at seðlinum. Mamman fer neyvan at sakna seðilin, tí hon veit helst ikki ein gang av, at seðilin er til at skava á. Og um hon so hevði skavað hann, hevði hon uttan iva ikki skilt, at hon hevði vunnið nakað, roynir Jógvan at sannføra seg sjálvan um. Og hvat skal hon eisini brúka pengarnar til? Hann hevur nógv meira brúk fyri teimum sjálvur – og fyri tann saks skuld hevði hann kortini arvað teir, tí mamman hevði heilt sikkurt bara sett pengarnar inn og einki brúkt av teimum.

– Nei , teir fella eitt nógv turrari stað her í mínum lummum. Og ikki minst kunnu pengarnir geva mær frælsi! Frælsi til at ferðast, hvar eg vil. So sum til dømis til Danmarkar til Katju, hugsar Jógvan, meðan smílið breiðir seg alt meira um andlitið. Knappliga loypur hann úr stólinum og rópar:

– Yessss!

Hann setur eina gamla singleplátu á við Chubby Checker “Let’s twist again”, skrúvar for frá og dansar sum svakur runt í lítlu stovuni.

—

Enn er eitt sindur eftir av døgurðatímanum, so Jógvan fer beint í kioskina í SMS at fáa eitt prógv fyri vinningin. Jú, tað er eingin trupulleiki. Tey ynskja honum hjartaliga til lukku og geva honum eitt danskt telefonnummar at ringja til. Jógvan ringir til Dansk Tipstjeneste, har hann fær upplýsingar um eina heimasíðu, har hann skal prógva, hvør hann er, og upplýsa kontunummarið hjá sær. Tey siga, at tað gongur í minsta lagi ein viku, eftir at tey hava fingið upplýsingarnar, áðrenn upphæddin verður flutt til kontuna hjá honum. Hann skundar sær at gera júst, sum tey siga.

—

Jógvan bíðar spentur eina viku og ringir so til bankan at hoyra, um pengarnar eru settir inn á kontuna. Jú, mín sann. Øll tann hálva milliónin stendur har!

– Frálíkt! Eg komi í bankan eftir øllum pengunum. Eg vil hava allar pengarnar útgoldnar – 500 túsundkrónuseðlar í donskum seðlum, sigur Jógvan so bragdligur í telefonini og kennir seg sum ein verðinsmann.

– Nei, tað ber ikki til, sigur bankaráðgevin. – So stórar upphæddir mugu bíleggjast skrivliga áðrenn, tí tað er ikki vist, at bankin liggur inni við so nógvum seðlum í reiðum pengini. Tú mást útfylla eitt oyðublað fyrst.

– Jamen, so komi eg eftir oyðublaðnum og fylli tað út beint nú, svarar Jógvan avgjørdur.

– Men ert tú vísur í, at tú vilt taka so nógvar pengar út í senn? Tú veitst, at tað er ein stórur váði í tí, ha? Eg meini, verða pengarnir stolnir, so dekkar tryggingin ikki. Tað ber bara til at tryggja upphæddir upp til 35.000 kr., sum fólk hava heima í reiðum pengingi.

– Ja, tað skíti eg á. Eg skal bara hava hasar pengarnar. Hatta eru mínir pengar!

Jógvan fer síðani í bankan og fær oyðublaðið, sum hann fyllir út. Hann gevur kassadamuni oyðublaðið, og hon hyggur við stórum eygum at upphæddini, sum hann hevur skrivað á oyðublaðið.

– Ert tú nú púra vísur í, at tú vilt hava so nógv útgoldið? sigur hon.

Nú er Jógvan argur.

– Ja!  Tað eru mínir pengar!

– Okay, men tað kann taka upp til eina viku, áðrenn tú fær svar, siga kassadaman við hann.

—

Vikan gongur við sniglaferð, og Jógvan bíðar sera ótolin. Hann ringir hvønn dag í bankan. Ein morgun fær hann endiliga bræv við játtandi svari úr bankanum. Jógvan fer beint avstað, so skjótt bankin letur upp, vísir kassadamuni samleikaprógv og brævið frá bankanum og biðjur um pengarnar.

Eisini hendan kassadaman undrast og spyr, um hann er vísur í, at hann skal hava so nógv út í reiðum peningi.

– Tað eru mínir pengar, sigur hann firtin.

– Ja, ja, tú hevur fingið loyvi til tað, so okay, sigur kassadaman og telur ferm fimm hundrað danskir túsundkrónuseðlar upp og savnar seðlarnar í 50 buntir à tíggju seðlar við elastikki um við rúkandi ferð. Jógvan fyllir skjáttuna, hann hevur tikið við sær til tað sama, so hvørt sum kassadaman rættir honum buntini um diskin.

—

Jógvan er ov seinur til arbeiðis. Tað er hann annars ongantíð, so starvsfelagarnir hyggja undrandi at honum, tá hann avgjørdur fer skundandi beint upp til skrivstovuna hjá stjóranum við einum stórum smíli. Jógvan, sum annars er sera undirbrotligur fyri stjóranum, er knappliga so braneggjaður, at stjórin er heilt paff av honum.

– Eg eigi feriu til góðar, og eg vil fegin taka feriuna nú.

– Nú? Beint nú, sigur stjórin ikki lítið ovfarin.

– Ja, eg eri noyddur at fáa frí beinanveig, tí eg skal til Danmarkar longu í morgin fríggjadag í sera týdningarmiklum privatum ørindum.

– Men hvat skalt tú?

– Nei, tað kann eg ikki upplýsa um, sigur Jógvan avgjørdur. Stjórin er tikin á bóli og gevur honum sítt samtykki. Mest tí hann veit ikki, hvat annað hann skal siga.

– Jamen, Jógvan, so siga vit tað.

Jógvan rennir í ferð oman trappurnar  í bert fáum lopum. Stjórin stendur í vindeyganum og eygleiðir Jógvan á veg burtur frá skipasmiðjuni. Hann klórar sær ivingarsamur í nakkanum og hugsar, um hann leyp framav og var ov eftirgivin at geva Jógvani loyvi at fara bara soleiðis mitt í øllum.

—

Jógvan skundar sær beint til fyrstu ferðaskrivstovuna at keypa sær ein flogferðaseðil og fer so heim at pakka sær eina tasku og kuffert. Hann syngur og dansar alla tíðina. Marin spyr so stúrin, um hann veruliga hevur ráð til at fara og ferðast. Hann rópar eftir henni.

– Blanda teg uttanum, mamma! Eg eri ein vaksin maður. Eg geri sjálvur av, hvar og nær eg fari at ferðast. Tað rakar ikki teg!

Jógvan fer tíðliga upp morgunin eftir, so hann hevur tíð at snolla seg ordiliga – væl meira enn hann hevur gjørt leingi, og fer upp í køkin, har mamman  hevur borðreitt við morgunmati. Men Jógvan hevur ongan hug at eta. Hann er alt ov spentur. Nú floytar shuttletaxabilurin uttanfyri, sum Jógvan hevur bílagt.

– Men góði, skalt tú ikki hava eitt oyra frá mammu, nú tú skalt niður? roynir hon.

– Mamma, for fanin! Hvat roknar tú meg fyri? Heldur tú ikki, eg kann klára meg sjálvan, ha?

Marin tegir og letur hann fara. Hon hyggur stúrin aftaná honum, tá hann fer inn í taxabilin. Omman Jovina hyggur eisini úr sínum kamari, ristir við høvdinum og blæsir ringar av cigarroyki út gjøgnum opna kamarsvindeygað.

---

Kapittul 7 – Jógvan hittir Hjalmar

Jógvan hevur bara einaferð fyrr verið uttanlands – tvs. í Danmark – men bara við Norrønu. Hann hevur ongantíð flogið fyrr, so hann er fullur í nervum á veg umborð í flogfarið. Hann blundar allatíðina, tá flogfarið fer á flog.

Jógvan keypir sær ov mikið av spruttið og drekkur uppá tóman maga, so tað gongur rættiliga skjótt, at hann gerst kátur og fjákutur. Hann klappar eini ungari flogternu á afturpartin og ger sær fyri skommum. Hon hyggur ilskliga at honum, men letst annars sum einki. Men restina av túrinum hyggja allar flogternurnar varnar at honum, skuldi hann farið meir út um mark.

Tá Jógvan skal gjalda fyri drekkivørur og fer niður í taskuna hjá sær eftir reiðum peningi, leggur flogternan merki til, at taskan er á tremur við pengum. Hon gløðir við og fer fram til eina aðra flogternu og teskar til hana um, hvat hon hevur sæð. Tær undrast á, at tey, sum gjøgnumlýstu taskuna, tá Jógvan kekkaði inn, ikki hava varnast allar pengarnar. Man Jógvan hava loyvi til at fara av landinum við so nógvum pengum?

Jógvan fer í part við síðumannin, ein fullur føroyingur í sterkum brillur – tann lítli bleiki Hjalmar úr Klaksvík, sum er 23 ára gamal. Jógvan spyr, hvar hann fer.

– Eg fari til Danmarkar – at lesa til verkfrøðing, sigur Hjalmar.

– Okay… ja, og eg fari til Danmarkar at vitja donsku damuna hjá mær, Katju. Hon er Ædéari. Tað er sovorðið fínt nakað við reklamu og sórnum.

Víð stórum orðum greiðir hann Hjalmari frá tí lekru Katju, hvussu gott hon sær út, og hvat hann hevur hugsað sær at gjørt við hana, tá hann fer at møta henni. Jógvan vísir Hjalmari hennara smarta visittkort. Tann ungi Hjalmar hyggur hugtikin at Jógvani. Jógvan sigur:

– Eg kundi hugsað mær at gjørt damuna ordiliga bilsna og bjóða henni á fínt hotell í morgin. Hvat sigur tú til at búgva á fínum hotellið í nátt? Tú ert vælkomin! Eg betali!

– Meinar tú tað, sigur Hjalmar. – Ætlanin hjá mær var at flúgva víðari til Århus, men eg havi møguleikan fyri at útseta mína innanríkis flogferð upp til 24 tímar… soeh… jú, tað kunnu vit gott siga.

Hjalmar velur at fylgja Jógvani fyri at vita, hvat hendir. Hann er næstan líka so óvitandi sum Jógvan um alt í Danmark, so tað er gott at hava ein fylgisneyta.

—

Eftir at teir eina góða løtu hava roynt at finna runt í floghavnini, finna kuffertini og finna eitt stað at herberga kuffertunum hjá Hjalmari til í morgin, koma Jógvan og hansara nývunnið lagsbróður endiliga út úr floghavnini. Teir síggja út, sum teir eru dotnir av mánanum. Ein taxabilur koyrir yvir og steðgar frammanfyri teimum, og sjafførurin báknar til teirra um at koma inn í bilin.

– Kan du køre til det flotteste hotel i hele København? sigur Jógvan á ordiliga gøtudonskum og setur seg inn í bilin, framman.

– Men først skal vi lige forbi en fin forretning med dametøj. Det fineste i København, leggur Jógvan aftrat og veittrar við einum bunti av túsundkrónuseðlum frammanfyri nøsini á sjafførinum.

Taxasjafførurin, sum beinavegin skilir, at teir báðir føroyingarnir ikki eru staðkendir, koyrir ein langan umveg. Jógvan staðfestir bara:

– Ja, København er en meget stor by, hva? Det er sgu flot, at du kan finde rundt i sådan en stor by, chaffør.

—

Teir steðga við handilin hjá Madam Dunk beint við Strøgið. Jógvan keypir tveir av teimum dýrastu kjólunum í handlinum, sum kosta eina fimmsiffraða upphædd hvør. Hareftir koyrir taxabilurin teir til Hotel d’Angleterre á Kongens Nytorv. Jógvan rindar taxabilin við gleði, og leggur eina rúgvu av drykkjupengum aftrat.

Tá taxasjafførurin hevur latið hurðarnar upp fyri Jógvani og Hjalmari, og teir eru á veg inn á hotellið, fer hann beint yvir til ein annan taxabil, sum stendur beint frammanfyri, fyri at tosa við hin sjafførin, ein starvsfelaga, sum hann kennir. Hann flennir at teimum báðum føroyingunum og sigur:

– Hvis du er ude efter  kunder, som er nemme at narre, så check de to ud dér, du. Hold kæft, nogle idioter. Men gavmilde var de!

Og so vísir hann starvsfelaganum teir nógvu pengarnar, hann júst hevur fingið. Eyguni á hinum gerast stór.

Tann uniformklæddi durðavørðurin er líka við at burturvísa teir báðar fullu føroyingarnar og biðja teir stillisliga um at fara avstað, men tá hann sær stóra pengabuntið í hondini á Jógvani, hjálpir hann teimum skjótt við at bera kuffertini inn í forhøllna við einum professionellum, heldur stívum smíli. Jógvan presenterar seg sjálvan og lagsbróður sín við diskin – uttan at tað eydnast honum at vera álvarsligur.

– Ja, vi er forretningfolk, som er kommet til Danmark for at samrådes, sigur hann og blinkstrar til Hjalmar við einum eyga.

Hjalmar gnisar sum ein skúlagenta, meðan Jógvan bíleggur eina svitu.

—

Teir koma upp til svituna, og so skjótt sum piccoloin hevur fingið ríkiligt av drykkjupengum og hevur latið hurðina aftur eftir seg, fara teir báðir at flenna púra ótálmað, sum kenna teir ikki afturhald, leypa upp í væl fjarandi sengurnar og hoppa og skroppa sum svakir. Teir hava tað avbera stuttligt eina løtu.

So hoppar Jógvan brádliga niður og ringir til móttøkuna við telefonini við síðuna av seingini:

– Jeg vil gerne bestille fire flasker champagne – den fineste, som hotellet har… Og…. så skal vi også have rejecocktalis… og en masse mad, bare et eller andet mad.

Onkur spyr okkurt í hinum endanum av telefonrørinum.

– Kokken kan bare selv finde på, sigur Jógvan, leggur rørið á og flennur hjartaliga.

Sjampanjan og tann serstakliga vakurt og væl borðreiddi maturin verður borin upp til teirra í svituni. Teir eta grammliga og spræna sjampanju á hvønnannan. Jógvan sigur alla tíðina:

– Er tað ikki deiligt í Danmark! Í Danmark hava tey stíl! Tað er nakað heilt annað enn lorta Føroyar!

Jógvan og Hjalmar semjast um, at hotellið er ikki nakað verandi stað, tí teir vilja í býin at ballast og síggja konufólk.

– Eg havi hoyrt um ein náttklubba í Kjøbinhavn, sum eitur Waterloo, har konufólk strippa, sigur Hjalmar, og Jógvan er ikki seinur at svara.

– Har fara vit!

Teir fara oman í forhøllina og út á gøtuna, har taxabilarnir standa í rað og bíða, og taka so tann fremsta fyri at koyra til náttklubban Waterloo. Taxasjafførurin letur bilhurðina upp fyri teimum, og áðrenn hann sjálvur setur seg inn í bilin, blinkstrar hann til hinar taxasjafførarnar og vendir tummilfingurin uppeftir.

---

Kapittul 8 – Jógvan livir harralív

Teir føra seg seg rættiliga fram í taxabilinum og í náttklubbanum. Jógvan gevur Hjalmari eitt stórt pengabunti, og teir nærmast kappast um, hvør kann stinga flest pengaseðlar í trussurnar hjá stripparunum. Genturnar flokkast sjálvandi um teir, og teir kenna seg báðir sum rættiligir verðinsmenn.

Teir fáa gott eyga á tvær ansaliga vakrar gentur, Lailu og Lulu, sum bjóða seg til. Jógvan bjóðar fleiri umgangir av dýrum blandaðum drekkivørum. Hann reypar:

– Ja, vi to… vi bor på det fine hotel d’Angleterre.

Tá genturnar skjóta upp, um tey ikki skulu fara heim til teirra, eru teir ikki seinir at játta. Hjalmar spyr tó varliga Jógvan:

– Jamen, hvat við henni sjálvari…. dámuni hjá tær?

Jógvan svarar so nonsjalantur og braneggjaður:

– Tað, sum Katja ikki sær, fær Katja ikki ilt av.

Teir taka ein taxabil heim aftur til hotellið. Durðavørðurin sær ikki blíður út, tá hann sær teir báðar fullu føroyingarnar koma malandi har við tveimum hálvnaknum og eggjandi ílætnum, væl smurdum dámum. Tað er ikki ilt at gita, hvat tær báðar takast við. Men so skjótt, Jógvan stingur nakrar pengaseðlar í hondina á durðavørðinum, velur hann ikki at látast um vón.

Tey bæði pørini taka liftuna upp til svituna og lata seg úr yvirklæðunum, tá tey koma inn í svituna. Genturnar og Hjalmar seta seg so beint niður á stóru sofuna. Men áðrenn Jógvan setur seg saman við hinum, bíleggur hann aftur meira sjampanju og onkran leskiligan náttarbita, sum tey gramm blaka í seg, so skjótt tænarin kemur við tí.

Tá tey hava etið, vilja menninir fegnir klemma dámurnar, men tann eina gentan, sum eitur Lulu, lyftir hondina, steðgar teimum og sigur, at hon eigur okkurt gott í taskuni til teirra.

– Hvad er det? spyr Jógvan forvitin.

– Det får du at se… Gode sager, sigur hon við einum loyndarfullum smíli. Hin gentan, Laila, flennur at teimum báðum monnunum, sum eru við at doyggja av forvitni.

Lulu fiskar ein pinkalítlan gjøgnumskygdan plastposa upp úr taskuni við hvítum pulvuri í. Hon tømir eitt sindur av pulvurinum niður á eitt borð og tekur ein rakiknív úr taskuni, loysir rakiblaðið úr rakiknívinum og savnar pulvurið á borðinum til eina strípu við rakiblaðnum. So tekur hon eitt sindur av pulvurinum upp við longu neglini á lítlafingri og stingur neglina upp í nøsina og snýsur harðliga inn.

– Ahhhh, sigur hon og blundar.

Jógvan og Hjalmar fylgja við hvørjari rørslu við stórum eygum. Laila ger tað sama sum Lulu, tekur eitt sindur av pulvuri upp við reyðmálaðu neglini hjá sær og snýsir tað inn í nasaglugggan.

– Nå, skal I ikke også prøve?

Hjalmar torir ikki.

– Nei, tú fyrst, sigur hann við Jógvan.

Jógvan er beinanvegin við uppá tað. Hann spyr ikki ein gang eftir, hvat tað er fyri eitt pulvur.

– Jo, det vil jeg gerne.

Lulu samlar aftur eina strípu við rakiblaðnum.

– Værsågod, sigur hon lokkandi.

Jógvan roynir at taka eitt sindur upp við neglini á sínum lítlafingri, men neglin er alt ov stutt, so tað gongur ikki.

– Kom, lad mig hjælpe dig, sigur Lulu og tekur pulvurið upp við síni lítlafingurnegl og stingur neglina upp í nasagluggan hjá Jógvani.

– Kom så, Jeggvan! Snus nu til! Kom så!

Jógvan snýsur inn alt tað hann kann, men fær so eitt satt njósiherðini, so alt pulvurið á borðinum verður blást í allar ættir.

– Ups! Undskyld.

– Det’ okay. Jeg har mere, hvor det kommer fra.

– Hvad er det for noget? spyr Hjalmar.

– Det er coke, sigur Lulu. – Skal du ikke have noget?

– Nej, jeg springer over, sigur Hjalmar.

Jógvan følir seg nú so lættan í høvdinum og kátan, men hann kennir seg eisini heitan og vil helst lata seg úr øllum klæðunum.

– Skal vi ikke gå i bad. Der er et stort gosbad i veset, sigur hann.

– Han mener, der er et stort boblebad i badeværelset, rættar Hjalmar.

– Wow, ja! Det vil jeg gerne, sigur Laila beinanvegin og Lulu nikkar ágrýtin við.

Genturnar lata seg beinanvegin úr og leypa út í baðirúmið at fylla stóra gosbaðið upp. Menninir gera seg eisini klárar. Hjalmar er tó eitt sindur smæðin um at vera nakin saman við hinum, men Jógvan er rúsaður av kokaini og leggur einki petti í tað. Hann er fullur í sjálvsáliti og veit, at hann sær ikki ringast út, hóast búkurin ikki er heilt so flatur, sum hann einaferð var.

So fara tey í gosbað, øll fýra, har tey stuttleika sær við at skrubba hvørjum øðrum.

Genturnar hjúkla um mennirnar og eggja teimum til við teirra væl formaðu, vátu og glansandi kroppum. Og teir njóta sjónina í stórum.

Tá tey eru komin úr baðnum bjóða genturnar teimum hvør sín umgang av vøddamýking á hvør sínari song. Men áðrenn blandar Laila teimum drinks. Eingin leggur merki til, at hon knúsar nakrar tablettir niður í gløsini hjá monnunum.

Teir fáa hvør sítt glas, og drekka grammliga ta litríku vætuna, áðrenn teir leggja seg væl til rættis á hvør sína breiðu song. Og so fara tær báðar, Lulu og Laila, annars at geva monnunum ryggmassasju. Køna handaviðgerðin kenst so óendaliga væl og maklig, og teir eru so líðandi vorðnir so rúsaðir, mettir, móðir og linir, at teir sovna so søtan, áðrenn teir nakrantíð eru komnir so langt sum til at fara í song við gentunum, sum ætlanin var, og hugurin annars var til.

---

Kapittul 9 – Jógvan fær ein skelk

Morgunin eftir vaknar Jógvan fyrst, tungur í høvdinum, og sær beinanvegin, at genturnar eru horvnar. Jógvan hevur ringar timburmenn og fer beint í køliskápið, men tað er tómt. Har er einki drekkandi annað enn vatn úr krananum í baðirúminum. Jógvan vil hava ein javnara og ringir til resepsjónina og bíleggur fýra øl.

Ein tænari kemur við ølunum og bíðar eftir drykkjupengum. Jógvan stingur hondina niður í taskuna við síðuna av seingini og fær ein skelk, tá hann varnast, at taskan er tóm.  Hann loypur úr seingini, letur taskuna ordiliga upp og sær, at pengarnir eru burtur.  Hann leitar ørkymlaður runt í svituni, men til fánýtis. Innast inni veit hann væl av, at alt er stolið, men vónar, at Hjalmar kanska hevur spælt honum eitt puss. Hann ristir í Hjalmar og teskar:

– Hjalmar, hvar hevur tú goymt pengarnar….?

Tænarin gerst alt meira ótolin. Hjalmar raknar við og rættir seg eftir jakkanum hjá sær. Hann leitar í jakkanum, og bjargar spentu støðuni, tá hann finnur pengar í einum loyniligum innara lumma í jakkanum hjá sær, sum gleðisgenturnar ikki hava funnið. Hann gevur tænaranum ein hálvtrýsskrónuseðil. Tænarin nikkar við einum stívum smíli, tí hann hevði væntað sær meira, og bakkar út gjøgnum hurðina.

– For heitasta hulasta h…. sigur Jógvan, tá tænarin er farin. – Tær eru stungnar av við øllum… ØLLUM hjá mær!

Hjalmar er ovfarin. Luftin er fullkomiliga farin úr Jógvani. Hann er sum sløktur.

– Nú kann eg ikki gjalda fyri hotellið, sigur hann stillisliga.

– Vit mugu melda tað til politiið! Beinanvegin! Kanska teir kunnu náa at skaffa tær pengarnar aftur, áðrenn hasa dámurnar hava brúkt teir allar, sigur Hjalmar og roynir at ugga Jógvan og eggja honum til. Men Jógvan bara ristir við høvdinum.

– Hví ikki? spyr Hjalmar undrandi.

– For helviti, Hjalmar. Hygg at borðinum! Alt tað bera coke pulvur… ella hvat tær kallaðu tað. Og hvussu skulu vit prógva, at tær hava stolið pengarnar?

Jógvan er stúrin, at hann bara sjálvur verður revsaður. Hvat nú um løgreglan ákærir hann fyri at hava havt stoffir í varðveitslu? Og hvussu skal hann greiða frá, at hann hevði so nógvar pengar í taskuni hjá sær? Hvat nú um løgreglan heldur, at hann hevur stolið teir onkustaðni? Og um so er, at hann kann prógvað, at teir eru útgoldnir úr bankanum í Føroyum, so heldur hann seg eisini hava hoyrt okkurt graml um, at tað er bannað at ferðast við so nógvum pengum. Og so stúrir hann eisini fyri, at tað kanska kemur fram fyri ein dag, at hann í roynd og veru hevur stolið pengarnar frá mammu síni.

Teir sita eina løtu og glana, men so sigur Hjalmar:

– Vit mugu rýma…  skjótast gjørligt!

– Men vit kunnu ikki ganga gjøgnum forhøllina við stórum kuffertum… uttan at betala! sigur Jógvan og sær bara enn meira uppgevandi út.

– Nei, men tað er kanska ein baktrappa.

Teir fara fyrst út á gongina at hyggja, um tað finst ein annar vegur út enn við lyftuni. Jú, har er ein neyðútgongd, har einar baktrappur eru.

– Hjalmar, kanst tú fara at vita, hvagar trappurnar føra? Eg kann standa her uppi í gongini og halda vakt.

Hjalmar fer oman gjøgnum trappurnar, meðan Jógvan bíðar. Eina løtu aftaná kemur Hjalmar upp aftur.

– Trappurnar føra út í ein bakgarð. Men skulu vit út úr garðinum, mugu vit gjøgnum eitt portur, har ein vakt stendur. Men har er eitt hegn inn til ein annan bakgarð, sum hoyrir til eitt annað hús – og har er eitt annað portur út á gøtuna longri burtur. Hegnið er bara nakað høgt… eg veit ikki, um vit sleppa upp um….

Teir hugsa seg um eina løtu.

– Eg havi eitt hugskot, sigur Hjalmar. – Vit kunnu gott blaka kuffertini upp um hegnið, og so fara eftir teimum seinni hinumegin frá. Og so sjálvir fara út gjøgnum høvuðsdyrnar… sum um vit bara skulu eini lítil ørindi….

– Okay, so gera vit tað – so fara vit tann vegin.

Teir fara niður gjøgnum baktrappurnar, baksast øgiligt við kuffertunum og posunum hjá Jógvani allan vegin niður og út í bakgarðin, har teir við mikið stríð akkurát fáa blakað kuffertini og posarnar upp um hegnið til garðin við síðuna av, alla tíðina ræðsluslignir fyri at vera uppdagaðir.

So fara teir upp aftur til hæddina, har sum svita teirra er, taka lyftuna niður, og ganga spakuliga gjøgnum forhøllina. Teir royna at lata sum luft, men tað gongur ikki heilt væl. Duravørðurin fylgir teimum við eygunum at vita, um tað er okkurt, hann kann trýsta teir eftir meira pengum fyri. Ræðsluslignir um, at onkur av starvsfólkunum skal venda sær til teirra, ganga teir so hoknir framyvir sum tveir skeldaðir hundar.

Men starvsfólkini hava úr at gera og hava ongan illgruna til nakað. Lætnaðir um hjarta skunda teir sær um hornið og finna portrið inn til garðin, har sum kuffertini liggja. Tíbetur er portrið opið, so teir sleppa inn í garðin. Teir finna kuffertini og posarnar, og ganga so yvir til Gothersgade við teimum, har teir seta seg inn á kaféina Café au Lait.

Jógvan er sera fámæltur. Hann situr bara og starir fram fyri seg. Hjalmar roynir at ugga hann.

– Tú finnur uppá okkurt. Hvat við hasari Katju hjá tær? Kanst tú ikki bara fara heim til hana?

Jógvan ristir við høvdinum, og Hjalmar reisir seg upp.

– Eg má heldur fara… eg skal jú náa flogfarið til Århus.

– Ja, okay…

– Eg havi enn eitt sindur eftir av pengunum, eg fekk frá tær, sum hasar gleðisgenturnar ikki fóru avstað við. Tú kanst fáa teir, so tú ikki hevur heilt einki…

Hann leggur eitt sindur á borðið til Jógvan.

—

Tá Hjalmar er farin, situr Jógvan eftir og sær út sum heimsins einsamallasta menniskja við høvdinum langt niðri millum akslarnar og við kuffertinum hjá sær og posunum við teimum báðum kjólunum, sum hann keypti dagin fyri.

Hann stingur hondina niður í lumman og fiskar lítla smarta visittkortið hjá Katju upp úr lummanum. Spælir eitt sindur við tað og granskar tað gjølliga. Rosenborggade stendur á. Hann spyr ein tænara, sum turkar borð.

– Dueh… hvor er Rosenborggade?

– Rosenborggade? Ja, det er jo lige her oppe… du går bare lige frem op ad Gothersgade hele vejen forbi Kongens Have op mod Nørreport, så er det sidste gade til venstre før Nørreport.

Jógvan reisir seg knappliga so avgjørdur upp, fer út og gongur so heim til Katju við kufferti og kjólaposum.

---

Kapittul 9 – Jógvan hittir Katju aftur

Jógvan finnur Rosenborggade og uppgongdina. Hurðin stendur víðopin, so hann fer inn í uppgongdina og gongur ómetaliga spakuliga upp gjøgnum trappurnar. Hann stendur leingi uttanfyri hurðina hjá Katju, tekur seg saman og setir fingurin á duraklokkuna. Hann hoyrir, at tað verður spældur technotónleikur inni í íbúðini, og at onkur kemur fyri at lata hurðina upp.

Andlitið á Jógvani lýsir upp við einum stórum smíli, tá hann sær Katju standa har í eini kongabláari kinesiskari silkikápu. Endiliga skal hann vera saman við síni elskaðu Katju aftur! Sum hon sær gott út, hugsar hann.

Katja harafturímóti spílar eyguni upp og hyggur vantrúgvin at Jógvani.

– Dig! sigur hon og ljóðar als ikki glað. – Guuud, hvad var det nu du hed, det har jeg glemt!

Ein djúp mannfólkarødd rópar onkustaðni inni í íbúðini.

– Hvem er det?

Katja rópar aftur:

– Det er ikke nogen, vi kender.

Við Jógvan sigur hon næstan teskandi.

– Du æh, Erik… eller hvad det nu r du hedder, du må altså meget undskylde, men det er altså ikke så godt lige nu, vel? Du må hellere gå, ikke? Jeg er virkelig ked af det, men du kan godt se…, ikke?

Og so letur hon hurðina aftur beint fyri nøsini á Jógvani.

Jógvan skilir ikki, hvat hendir. Heldur eina løtu, at hon fer at koma aftur. Tá ein løta er farin, ringir hann aftur á hurðina. Ein løta aftrat gongur, og so verður hurðin latin upp. Katja stingur nøsina út. Hann smílist illa heitin til hennara, men áðrenn hann fær latið munnin upp, brýtur hon hann av.

– For helvede, kan du ikke få det ind i dit tykke hoved, at jeg er ikke interesseret i at…

Hon steðgar á, tá Jógvan rættir posarnar fram ímóti henni. Hon lyftir hondina, sum fyri at verja seg, so posarnir detta niður á gáttina. Tann eini kjólin glíður úr posanum og út á gólvið. Katja sær, hvussu fínur kjólin er. Eitt lítið bil steðgar hon á, tekur kjólan upp og strýkur tí mjúka floyalinum, men so hálsar hon um líka so brádliga og blakar kjólan frá sær niður aftur á gólvið.

– Nej, du kan ikke købe mig en gang til, altså! Hvad fanden regner du mig for! Tror du, jeg er luder eller hva’? Hold dog op, rópar hon, fer inn og ripar hurðina aftur.

Jógvan ringir aftur á ringiklokkuna at siga umskylda. Men hesa ferð er tað tann næstan tveir metrar høgi og sera vøddamikli Per, sum letur hurðina upp. Per stígur út gjøgnum hurðina út í uppgongdina, og stillar seg sera tætt upp at Jógvani, sum má boyggja nakkan langt afturav fyri at kunna hyggja inn í eyguni á Peri.

– Sig mig, er du snotdum? Forstår du ikke dansk, din færker?!!! sigur Per hóttandi. – Hørte du ikke, hvad damen sagde?

Jógvan stendur bara púra stívur.

– Eller skal jeg hjælpe dig med at forstå det? Hva’?!! Kan du så skrubbe af hjem til dine klamme Fæ-øer igen, din kraftidiot! rópar Per beint inn í høvdið á Jógvani og tekur í herðatoppin á honum. Jógvan er so kløkkur, at hann fær ikki rørt seg og letur seg bara sleipa oman gjøgnum trappurnar. Hálvan vegin niðri í trappuni blakar Per Jógvan sum ein eplasekk tað síðsta petti. Aftaná koma kjólarnir.

– Fucking nasser! hoyrir Jógvan  fjallið av einum manni Per fýsa, beint áðrenn hann fer inn aftur í íbúðina við føstum fetum og ripar hurðina aftur.

Jógvan hevur verið fyri einum av sínum lívs ósigrum. Hann kennir seg lamdan av skelkinum.  Tað einasta hann megnar at hugsa um, er, at hann bara vil sleppa heim. Tíbetur hevur hann sín opna flogferðaseðil. Hann tekur kjólarnar undir armin, fer út á vegin og yvir til Gothersgøtu, har hann preiar sær ein taxabil, sum koyrir hann út í Kastrup Floghavn fyri allarsíðstu pengarnar, hann hevur. Hann nær akkurát at koma út til floghavnina, áðrenn síðsta flogfarið skal fara til Føroya og er heppin, at har eru tøk setur umborð.

—

Ikki fyrr enn Jógvan situr í flogfarinum kemur hann nøkurlunda til síns sjálvs aftur. Hesaferð er hann ikki so braneggjaður, sum tá hann fleyg niður. Nei, nú situr hann bara fyri seg sjálvan við eitt vindeygapláss og starir út á mjólkarhvíta skýlagið undir flogfarinum. Hann ønir ikki eitt einasta orð við síðumannin, sum hann er vísur í, man vera útlendskur. Jógvan dugir eisini so illa enskt, so best man vera at tiga.

Jú meira Jógvan hugsar um húðfleingjuna, sum hann hevur fingið, jú meira eyðmýgdan og argan kennir hann seg. Hann er djúpt vónsvikin av Katju, ja, av allari ferðini niður til Danmarkar, sum hann annars hevði hildið kanska fór at vera byrjanin til eitt nýtt, betri og meira spennandi lív. Men nei. So langt frá eisini.

Hvussu kundi hann vera so býttur? Hvat hevði hann hugsað fyri sær? Hann minnist ikki longur. Knappliga dugir hann als ikki at síggja, hvat hann sá í hasi merkiligu kvinnuni.

– Lorta danskari! hugsar hann. Heldur seg vera! Danskarar eru so forbannað yvirlegnir! Halda seg vera nógv betri enn føroyingar! Hvat søran skuldi eg eisini við hasi forbannaðu donsku merini. Vit passa yvirhøvur ikki saman. Men hon kundi faninme gott verið eitt sindur blíðari og meira fólkalig. Havi eg kanska ikki verið fittur og blíður við hana í Føroyum? Havi eg kanska ikki koyrt hana runt og keypt henni kjólar? Jú, eg havi verið óluksáliga fittur við hana. Havi eg ikki forkelað hana ovmikið? Keypti eg kanska ikki hasar báðar hundadýru kjólarnar frá Madamme Dunk? So skoytti hon ikki eingang um teir! Men hon brúkti í hvussu er tann fyrsta kjólan, eg keypti henni. Og so var hetta takkarlønin? Hvat billar hon sær inn! Hon skuldi faninme verið flongd!

Jógvan knýtir nevarnar og físir so hart, at síðumaðurin vendir sær og hyggur undrandi at honum, óvissur í, um tað er trygt at sita við síðuna av hesum undarliga samanbitna føroyinginum.

– Kenni hasa týpuna, sum snarar menn um sín lítlafingur, men bara spælir við teir og skítir á teir í veruleikanum, hugsar Jógvan víðari. – Ja, hon er faninme einki øðrvísi enn hasar báðar freku stripparadamurnar, sum stjólu allar pengarnar frá mær. Pffff… helvitis horur. Konufólk! Hvat kann man vænta annað. Bara úti eftir pengunum hjá okkum mannfólkum! Og vit fella fyri teirra sleiskuta smikri sum klovnar! Ja, tað verður so síðstu ferð eg lati meg lumpa! Og so slettis ikki av donskum konufólkum! Og Katja… høhh… hon hevur sikkurt eisini bara handan dumma hundin Per sum … sum leikutoy… sum hon bara brúkar sum … ja, sum … eg veit ikki … bodyguard ella whatever. Gott, at eg ikki eri hann! Býttari er hann at lata seg bossa runt við sum ein hundur av hasari kellingini! Banni uppá, at hon er bæði sadist og psykopat!

Og so kemur Jógvan brádliga í tankar um nakað, sum hann heldur, má vera frágreiðingin upp á alt. Tað kemur sum ein opinbering fram fyri honum.

– Ja… eg ivist ikki í, at hon er ein av hasum har yvirlegnu, sjálvglaðu og súru reyðsokkunum, sum látast at vera so grúuliga fittar í fyrstani, men sum í veruleikanum hata menn! Eg fái spýggjandi vaml av sovorðnum konufólkum! Helvitis gívrar! Nei tú, so er nógv ímillum føroysku dámurnar, tú. Tær eru traditionellar og mammuligar. Tær hava faninme respekt fyri monnum! Tær koyra ikki við uppá øll hesi undarligi rákini úr Danmark og Gud vitið hvaðani alt hetta helvitis fjasið kemur frá um, at kvinnur skulu vera sjálvstøðugar og stjórar og løgmenn og allan fananskap. Tað egna tær seg yvirhøvur ikki til. Nei, koyr á bláman … koyr tær til hús aftur, har sum tær hoyra heima!

Tankastreymurin fær Jógvan til at kenna seg eitt sindur betur til passar. Tað er, sum tankarnir geva honum uppreisn aftur. Tað fær hann at slappa betri av. Áðrenn hann veit av, sovnar hann og vaknar ikki aftur, fyrr enn lendingarhjólini raka flogbreytina í Vágum.

---

Kapittul 10 – Jógvan finnur frið

So skjótt Jógvan er lendur á flogvøllinum í Vágum og kemur inn, har sum ferðafólkið bíðar eftir viðføri, verður hann møttur av føroysku løgregluni.

Jógvan verður handtikin, ákærdur fyri at vera rýmdur frá einari rokning uppá meira enn 28.000 kr, sum jú er tað sama sum stuldur. Hotel D’Angleterre hevur meldað Jógvan og krevur hann eftir pengunum.

Harafturat hevur flogfelagið gjørt løgregluna vart við, at Jógvan hevði óvanliga nógvan reiðan pening við sær niður til Danmarkar í taskuni, sum hann er undir illgruna fyri at hava stolið, tí hví hevði hann ikki boðað frá, at hann ferðaðist við so nógvum pengum? Tað er, sum kunnugt, ikki loyvt – ikki uttan so, at tú hevur biðið um loyvi. So hann kann vænta sær eina bót fyri tað.

Jógvan skal sita í varðhaldi í Mjørkadali, meðan kanningarnar fara fram. Hann fær eisini at vita, at av tí at hann ikki hevur pengarnar, má hann í rættin at fáa dóm. Tað kann enda við fongsulsrevsing, um hann ikki rindar sína skuld, umframt at hann kann vænta at fáa eina fúla bót aftrat fyri “tort og svie” oman á tað heila.

Jógvan ringir til mammu sína og kærir sína neyð. Marin er um at svíma av kvøkkinum um, tá hon fær at vita, at sonurin situr í fangaskapi í Mjørkadali.

Jógvan spyr, um foreldrini kunnu rinda fyri hann tað, sum hann skyldar. Hann skal nokk geva teimum tað aftur, lovar hann. Men tey hava ikki so nógvar pengar standandi á bók og fáa ikki hjálpt.

– Jógvan, góði. Men eg veit kanska onkran annan, sum kann hjálpa, sigur Marin.

Marin kemur niðan í Mjørkadal við gamla vininum hjá Jógvani – hann sjálvur Sofus Petersen, sum er advokatur. Sofus lovar at verja Jógvan. Hann skal gera tað ókeypis, sigur hann. Jógvan er serstakliga foyur og fær seg næstan ikki til at hyggja upp á Sofus og enn minni tosa við sín gamla vin.

—

Í rættinum fær Jógvan valið at gjalda pengarnar ella fara inn at sita. Hann velur – eftir ráðunum frá Sofusi og við sera ringum tannabiti at seta sín elskaða amerikanarabil til sølu, umframt teir fínu, dýru kjólarnar frá Madam Dunk. Tað skal ganga skjótt, um hann skal náa gjaldsfreistina.

Ragnar, sum leingi hevur ligið uppá lúr at fáa fatur á bilinum hjá Jógvani, keypir glaður bilin við hjálp frá pápa sínum, sum er skipari og tjenar nógvar pengar.

Jógvan rindar tað, sum hann skyldar Hotel D’Angleterre, umframt bótina og sleppur sostatt undan at skula inn at sita.

Bankin kann vátta, at Jógvan hevði tikið 500.000 kr. út, sum hann hevði vunnið á einum skava & vinn seðili, so helst vóru tað hesir pengarnir flogternan hevði sæð. Spurdur um, hvar allir pengarnir eru farnir, sigur hann, sum er, at teir blivu stolnir á hotellinum. Hann hevur ikki eitt einasta oyra eftir. Tað ljóðar lítið sannlíkt, halda løgreglufólkini og spyrja, um hann hevði spæliskuld, og um tað var tí hann fór niður við so nógvum pengum. Kanska fyri at rinda skuldina? Jógvan noktar, og til ber ikki at prógva illgrunan, so tey grava ikki meira í tí.

Men Jógvan nevnir ikki eitt orð um, at hann snýtti mammuna fyri tær 500.000 kr. Eingin veit av, at skava & vinn seðilin var hennara, so tað dylir hann sum mansmorð.

—

Tá Jógvan kemur heim úr varðhaldinum, kemur Dora at vitja hann um kvøldið. Jógvan hevur fyrst hug at biðja hana fara beinanvegin, men so merkir hann brádliga eina sterka trongd – at hann í grundini hevur nógv brúk fyri at vera uggaður og kíndur av onkrum. Hann er so leiddur og keddur av øllum, og Dora er jú altíð so fitt við hann.

– Ja, nógv ímillum føroyskar damur, sum kenna sítt pláss, hugsar hann.

So Jógvan bjóðar Doru inn. Hon fortelur honum glað, at hon er vorðin umvend.

– Eg havi sæð ljósið, Jógvan, sigur hon. – Eg havi lagt lív mítt í Harrans hendur.

Jógvan hyggur bara dølskur at henni. Tað er, sum um einki rættiliga rínir við. Dora uggar tann hugtunga Jógvan og sigur honum, hvussu høgt hon elskar hann, og hvussu høgt Jesus elskar hann.

– Jesus doyði á krossinum fyri teg, sigur Dora.

– Tú kanst eisini blíva frelstur, góði. Kom við mær á møti. Tú angrar tað ikki. Eg lovi tað. Tú kanst bera vitnisburð og fáa syndanna fyrigeving. Veitst tú ikki av, at Jesus tók tínar syndir á seg og reinsaði teg við sínum blóði, tá hann doyði á krossinum, Jógvan? Jesus hevur givið tær møguleikan fyri frelsu, veist tú av tí? Tað einasta tú skalt gera, er at lata hjarta upp fyri honum og bekenna tínar syndir. Gev Jesusi títt hjarta, góði. So verður tú frelstur frá øllum illum.

Jógvan leggur høvdið á skrá, og hyggur gjøllari at Doru. Tað er, sum um hann raknar spakuliga við og sær hana fyri fyrstu ferð. Rukkurnar hvørva í pannuni. Og hann fær eitt friðsælt yvirbrá í andlitið. Ein vón tendrast í eygum hansara.

—

Nakrar vikur ganga. Tað er útimøti í miðbýnum í Havn og dýrdarveður, hóast tað regnar eitt sindur. Regndroparnir detta lodrætt niður. Undir einum regnskjóli standa foreldrini hjá Jógvani arm í arm og lurta, meðan tey hyggja at teimum syngjandi luttakarunum á møtinum.

Dora stendur har og syngur, og Jógvan stendur við hennara lið og murrar við. Tey standa saman hond í hond og hyggja so eym og alskin at hvørjum ørðum. Jógvan sendir foreldrunum eitt vinsælt eygnakast. Foreldrini nikka so eydnusom afturímóti.

Knappliga kemur ein stórur amerikanarabilur framvið við eini rúgvu av ungum hangandi út gjøgnum vindeyguni. Tað er gamli bilurin hjá Jógvani. Ragnar situr í leðurjakka og sloktum hárið við rattið og líkist eini mini-útgávu av Jógvani. Harði tónleikurin streymar úr stereoanlegginum í bilinum.

Tey ungu í bilinum rópa og geyla eftir teimum, sum eru á møti – nakrir smáir bólkar av fólki, sum tyrpast saman her og har, meðan tey skultra seg í regninum við sínum regnskjólum. Bilurin koyrir beint í ein stóran hyl, so móruvatn sprænir á fleiri av fólkunum á møtinum. Men eingin letst um vón.

Jógvan smílist so mildur og umberandi at teimum og traðkar fram ímóti mikrofonini.

– Einaferð var eg júst sum tey. Tey ungu, sum koyra her framvið okkum og spotta og háða okkum. Eina ferð var sinnið mítt fult av myrkri…

Jógvan heldur eina inniliga brandrøðu, har hann við eldhuga greiðir frá øllum sínum ræðuligu syndum. Hann reksar tær upp eina fyri eina, har hann ger sær ómak við at lýsa allar teir ónærisligu smálutirnar, sum Jesus hevur frelst hann frá.

Jógvan veksur líkasum í vavi, fyri hvørja ferð fólkini ógvast við og hyggja at honum við stórum eygum, tá hann málar sínar fúlu gerðir so livandi fyri teimum, at tey síggja alt fyri sær. Og tey nikka í andakt og siga amen og halleluja, tá hann fortelur, hvussu Jesus hevur bjargað honum frá øllum hesum ræðuliga ólevnað og ónærisligheitum.

Jógvan hevur funnið ta fullkomnu áhoyrarafjøldina her á møtinum við Gamla Bókhandil. Hann kennir seg ongantíð so heima sum beint her og nú, fremst frammanfyri mikrofonina á Vaglinum við trúgvu Doru við sína lið og við foreldrunum og tí lítlu mannamúgvuni frammanfyri seg, sum øll hyggja so hávirðandi og smílandi at hesum burturvilsta soninum, sum nú er komin heim.

—

Skamt harfrá, heima í lítla gula húsinum av betongi við reyðum vindeygum og ljósagrønum blikktaki, situr sigoynaraomman Jovina við opna vindeygað í kamarinum hjá sær við svørtu kettuni Bellu liggjandi murrandi á akslunum. Jovina hyggur út at vatndropunum í hyljunum á vegnum,  roykir cigar og lurtar eftir gjellunum frá hátalarunum á møtinum á Vaglinum, ið runga hart gjøgnum hálvan miðbýin. Hon sløkkir cigarina í stóra øskubikarinum, sum stendur í vindeygakarminum, blæsir síðsta roykskýggið út gjøgnum opna vindeygað og ristir forhánisliga við høvdinum.

– Frelstur… høhhh! My ass….! mølmar hon fyri seg sjálva og letur vindeygað aftur.

Tað heldur uppat at regna, og náttarlyktirnar skyggja í gøtunum, sum skína sum gull her í heimsins nalva, ið liggur sum ein lítil himmalska ljósur blettur mitt í stóra myrka Atlantshavinum í tryggari fjarstøðu langt burturi frá tí ótakksomu Katju og hasum dumma hun.

---

Kapittul 12 – Jógvan fær tveir kvøkkir

Ein mánaða seinni ringir Dora til Jógvan ein seinnapart aftaná arbeiði. Hon spyr, um hon kann koma at vitja hann. Beint nú. Hon hevur eini sera umráðandi boð at bera honum. Jógvan blívur forvitin.

– Kanst tú ikki bara siga tað her í telefonini?

– Nei, sigur Dora. – Tað kann eg ikki. Eg skundi mær yvir til tín.

– Okay, so kom skjótt.

Tá Dora bankar uppá, stendur Jógvan klárur við hurðina at lata hana upp beinanvegin. Dora kemur pøst inn, leiðir hann beint inn í kamarið og biður hann seta seg á songina. So stendur hon frammanfyri honum við hondunum aftanfyri ryggin.

– Hvørja hond velur tú? spyr hon spent.

– Ikki tvætla. Kom nú, sig tað nú, sigur hann eitt sindur ótolin.

– Nei, vel nú, sigur hon biðjandi.

– Okay, vinstru.

Hon rættir eina tóma hond fram.

– Eina ferð aftrat.

– Høgru so.

Dora rættir honum nakað, ið líkist einum fepurstokki.

– Hvat er hetta?

– Hygg, har eru tvær strípur! sigur hon og er um at gráta, meðan hon vísir honum.

– Hvat merkir tað? spyr Jógvan ørkymlaður.

– Tað merkir, at tú skalt vera pápi!

– Ha?! Hvat sigur tú?

Jógvan trýr ikki sínum egnu oyrum.

– Tú og eg… vit skulu vera foreldur! sigur Dora og setur seg niður við síðuna av honum og tekur um økslina á honum.

Jógvan er bæði skelkaður og ræðslusligin, men samstundis kennir hann ein flógvan yl av stoltleika fara í gjøgnum seg og sigur mest sum fyri seg sjálvan:

– Skal eg… eg… Jógvan, vera pápi… Wauw…

– Ja, tú skalt, sigur Dora so kerliga við hann. – Eg rokni við, at eg eri í øðrum mánaða. Men eg haldi, vit bíða eitt sindur við at bera tey góðu tíðindini víðari, til eg eri komin eitt sindur longri og havi verið hjá lækna. Bara so vit eru vís í, at alt er í lagi. Ein veit aldrin, hvat kann henda.

—

Nakrar dagar seinni, tá Dora hevur verið hjá lækna, og er vorðin kannað og hevur fingið at vitað, at alt er, sum tað skal vera, biðja tey Marina, Hans Petur og Jovinu seta seg í stovuna, har tey avdúka fyri teimum, at nú verða tey ávikavist omma, abbi og langomma.

Marin brestur út at gráta beinanvegin.

– Tað eru gleðistár, tað eru gleðistár, higstrar hon og fevnir Hans Petur, sum bara situr og smílist og fær ikki orðið fram.

Jovina ristir bara við høvdinum.

– So, so… Men so má man bara siga til lukku við tí, sigur hon við einum ógreiniligum andlitsbrá.

– Takk, túsund takk, sigur Dora og drýpur høvur í takksemi. Hon hevur ikki kent seg meira eydnusama í lívinum, enn hon ger beint nú. Og tað er ikki sørt, at Jógvan kennir tað sama, tí at fáa viðurkenning frá ommuni man vera nakað av tí størsta, hann kann ímynda sær at uppliva.

—

Dagin eftir gerst Jógvan enn einaferð sera ovfarin, tá hann knappliga fær boð frá bankanum um, at 291.375 kr. eru settar inn á kontuna hjá honum. Tá hann fer at kanna málið nærri, fær hann at vita, at avsendarin er danska løgreglan.

Sama dag ringir føroyska løgreglan til hansara. Jógvan fær nú frágreiðingina um, hvat er hent:

Eftir at Jógvan hevði sagt løgregluni frá um stuldurin av tí knøppu hálvu milliónini á Hotel D’Angleterre, setti ein føroyskur løgreglumaður seg í samband við donsku løgregluna í Keypmannahavn og bað tey kanna, um hetta kundi passa.

Jú, so píkasjey. Danska løgreglan hevði forhoyrt seg hjá starvsfólkum á hotellinum og í stripp-klubbanum og fann skjótt fram til tær báðar tjóvsku dámurnar – strippararnar, sum “rullaðu” Jógvan fyri tær knøppu 500.000 kr.

Tað vísti seg, at genturnar búðu saman í eini íbúð í Keypmannahavnska grannalagnum Norðvest. Eigarin av strippklubbanum gav løgregluni adressuna. Tá løgreglufólkini møttu upp í íbúðini, fangaðu tey genturnar upp á feskan gerning, tí í íbúðini vóru ein riðil av sera rúsaðum fólkum, sum royndu at flýggja í allar ættir, tá tey sóu løgreglufólkini. Men løgreglan var møtt mannsterk, so tað eydnaðist ongum at sleppa burtur.

Avgjørt var á staðnum at fara inn og gera húsarannsókn. Og rætt var, tí tey funnu eina størri mongd av bæði kokaini, hasji o.ø. rúsevnum, sum genturnar eftir øllum at døma høvdu ætlað sær at selja víðari.

Eingin teirra hevði verið revsað fyri nakað fyrr. Tá løgreglufólkini løgdu trýst á tær um at avdúka, hvaðani tær høvdu pengarnar og rúsevnini, og hóttu tær við, at tær fóru at fáa langar fongsulsrevsingar, um tær ikki søgdu sannleikan, valdu tær at leggja kortini á borðið. Í vónini um at fáa mildari dóm játtaðu tær seg sekar í stuldri og í at ætla sær at selja rúsevnini, sum tær høvdu keypt fyri stolnu pengarnar.

Tær vildu tó ikki siga, um nakað var eftir av pengunum, og – um so var, hvar teir pengarnir vóru. Men løgreglufólkini góvust ikki so. Tey leitaðu meira í íbúðini og funnu at enda pengarnar – ella tað, sum var eftir av teimum – væl goymdar í einum forseglaðum plastposa inni í cisternuni á vesinum hjá gentunum.

Tá talt var upp, vísti tað seg, at genturnar tíverri longu høvdu brúkt næstan 200.000 kr. av tí hálvu milliónini til at keypa tey rúsevnini fyri, sum løgreglan eisini fann í íbúðini og legði hald á. Men knappar 300.000 kr. vóru so eftir enn. Og hesa upphæddina fekk Jógvan tí flutta inn á kontuna hjá sær.

—

Jógvan kennir seg kortini ikki rættiliga glaðan ella nøgdan. Nei, hann kennir seg í grundini heldur illa við. Nú hann skal vera pápi , umframt er vorðin frelstur og hevur livað so kristiliga saman við øðrum í samkomuni eina tíð, er hann vorðin nógv ávirkaður av teirra hugburði. Hann er tí sannførdur um, at Gud hevur ein fingur við í spælinum. Man tað vera Gud, ið roynir hann? Ella Satan, ið freistar hann? Kanska bæði? Tí innast inni veit hann, at hann ikki hevur uppiborið pengarnar.

Ringa samvitskan gnagar. Hann hevur ikki samvitsku til at dylja sannleikan longur, krýpur til krossin og fer til mammuna at siga frá, at hann hevur stolið pengarnar frá henni. Tað lættir fyri hjartanum, at sannleikin endiliga kemur fram.

Men Marin ristir bara á høvdinum og sigur:

– Jógvan góði, hasar pengarnar havi eg ongantíð átt. Tú skalt sleppa at eiga teir fyri mær. Tað er tær væl unt. Tú kanst brúka teir til útgjald til eina íbúð til tín og Doru og tað lítla, sum kemur. Hvat sigur tú til tað, ha? Var tað ikki eitt gott hugskot?

Nú hoyrist skálkalátur úr kamarinum við síðuna av køkinum.

– Sleppa vit so endiliga av við beistið? letur í Jovinu, ommuni. Jovina skal eitast fyri ikki at hoyra so væl longur, men hevur kortini oyruni við alla staðni.

Jógvan letst ikki at hoyra viðmerkingina ella láturin hjá ommuni. Hann hugsar seg um eina løtu og sigur við seg sjálvan innantanna:

– Stóð eg royndina, Gud setti mær? Eg stóð í øllum førum ímóti freistingini nú at lúgva meira … hmmm… Mestur man tað vera Gud, ið takkar mær fyri at vera umvendur og á rættari leið. Tað man vera tað, hann lønar mær aftur, hugsar Jógvan við sær sjálvum og vendir sær so blíður til mammuna, nøgdur við seg sjálvan.

– Túsund takk, góða mamma. Eg hugsi so við, at tað er eitt gott hugskot. Hasir pengarnir koma sera væl við. Tú ert verðins fittasta mamma!

Og so gevur hann mammu síni eitt ordans klemm.

Júst tá kemur pápin, Hans Petur, haltandi úr stovuni og gerst sera bilsin av at síggja tey bæði hálsfevnast, Jógvan og mammuna. Tað er ein rár sjón. Marin sendir Hans Peturi eitt stórt smíl, um at bresta av eydnu av at hoyra sonin siga nakað so fitt við seg.

– Nú er Jógvan endiliga vorðin vaksin, hugsar hon við sær sjálvari, andar djúpt og brettir sær á, sum smoygdi hon ein tungan ryggsekk av herðunum.

ENDI

---

Viðmerking høvundans / Forfatterens kommentar

(Dansk længere nede)

FO:
Hetta er upprunaliga eitt filmshandrit, men her umskrivað til eina pinku-skaldsøgu, har eg – umframt at lýsa ítøkiligar pallmyndir við samrøðum – havi valt at leggja stóran dent á at lýsa persónligu eginleikarnar og motivatiónirnar hjá persónunum, nú tann visuelli parturin og spælið hjá sjónleikarunum jú vanta í í tekstforminum. Tí kemur hesin støðulýsandi parturin at fylla lutfalsliga nógv – sjálvsagt meira enn hann hevði gjørt í einum lidnum filmshandriti.

Ætlanin við hesi søguni er, at hóast søgan en ein satirisk søga um Jógvan, sum fyri ikki at taka ov rívan til er nakað av einum óbúnum “man-child”, yvirforkelaður av foreldrum sínum – serliga av mammuni – so skal søgan fyrst og fremst vera ein kærleiksfull og hugtakandi lýsing av einum serligum umhvørvi og av teimum menniskjum, sum manna tað – við serligum denti á lívið hjá høvuðspersóninum. (Hugsa eitt sindur ‘Life is sweet’ og eitt sindur ‘Trainspotting’ og eitt sindur ‘Gummo’ og eitt sindur Nicholas Cage í ‘Wild at heart’.)

Søgan byrjar við eini rúgvu av smáum brotkendum lýsingum av gerandisligum løtum, sum mynda lívið og eginleikarnar hjá persónunum. Samstundis verður ein spenningur bygdur upp kring høvuðspersónin Jógvan, sum opinberiliga livir eitt ikki serliga haldbært lív, sum neyðturviliga má føra til eitt ella annað samanbrot. Lýsingin av karakterunum og teirra umhvørvið er tað mest týðandi her.

Men tað snýr seg eisini um eina meta-søgu um viðurskiftini millum kvinnur og menn í eini rembingartíð, har kynsleiklutir broytast, og eisini um stórar mentanarmunir millum danir og føroyingar, ið føra til misskiljingar millum partarnar. Og tað snýr seg eisini óbeinleiðis um tey ambivalentu hatur/kærleiks-viðurskiftini millum Føroyar og Danmark, og eisini millum modernaðar kvinnur og siðbundnar menn, sum onkuntíð læsa partarnar fastar í meira ella minni karikeraðar stereotýpur – her lýst eitt sindur yvirdrivið sum ein ímynd av einum góðtrúnum og bygdasligum føroyingi, ið hittir ein stórbýardana, sum hann gerst hugtikin av, bæði tí hann er ørkymlaður av, at danin er so ‘øðrvísi’ og sær samstundis nógv upp til viðkomandi, sum hann á onkran hátt fatar sum bjargingina frá hansara óáhugaverda, keðiliga og bygdasliga lívi.

Men har danin hin vegin, eitt sindur hástórur, einans sær føroyingin sum ein eksotiskan kuriositet, sum er stuttligur at uppliva, men annars fatar sum heldur lítisverdan og ikki serliga áhugaverdan, sæð í stóra samanhanginum.

Tá misskiljingin og uppgerðin millum partarnar er eyðsæð, er úrslitið, at báðir partar bara halda enn fastari í teirra upprunaliga samleika – uttan at menna nakað veruligt forstáilsi fyri hvørjum øðrum og uttan at læra nakað av hvørjum øðrum, ikki annað enn at tað bara fær tey til at leita enn meira aftur til “same old” – tað, tey kenna seg trygg í.

Føroyingurin velur at venda heiminum ryggin, geva seg undir verandi umstøðurnar og lata dreymin um eitt breiðari útsýni fara, har hann so heldur roynir at finna seg til rættis í sínum egna lítla heimi, har hann lættari kann spæla kongur í dunnuhylinum.

Og danin livir sítt lív víðari, óávirkað/ur av hendingunum, sum í hansara / hennara heimi, einans vóru nakrar margháttligar summarferiuupplivingar, ið hóast alt vóru eitt sindur sjáldsamar, men sum hann / hon avgjørt ikki kundi hugsað sær at tikið við inn í sítt gerandislív á nakran hátt. Hartil viga upplivingarnar ov lítið. So heimsfatanin hjá dananum er framhaldandi óbroytt.

Satiriska og yvirdrivna lýsingin av teim karikeraðu persónunum, av frástøðuni og av samskiftinum teirra millum er ein roynd at lýsa valdsviðurskiftini millum føroyingar og danir, umframt millum mennog kvinnur, har uppgerðir millum partarnar einans halda teimum føstum í gomlum mynstrum og staðfesta leiklutirnar hjá teimum, soleiðis sum teir altíð hava verið – og har eingin av pørtunum brúkar høvi til eitt sindur av sjálvsrefleksión og grundan um egnan leiklut.

© Elin Brimheim Heinesen